ئارام رەفعەت
تەعریبی هەولێر.. یەکێک لەمەترسیدارتین و فراوانترین و خێراترین و هەمەلایەنترین پڕۆسەی تەعریبە لەمێژووی تەعریب لە کوردستاندا.
تا هاتنی مەسرور بارزانی وەک سەرەک وەزیران و ئومێد خۆشناو وەک پارێزگاری هەولێر، دوو لە گەورەترین پرۆسەی تەعریب مستەوتەنەی حەویجە لەسەردەمی پادشایەتی لەسییەکانی سەدەی رابردوو و تەعریبی کەرکوک لەسەردەمی عەلی کیمیاوی لە هەشتاکاندا بوو.
بەڵام ئەوەی لەدوای ریفراندۆم لەسەر دەستی هەریەک لە مەسرور بارزانی و ئومێد خۆشناو هەلێر روو دەدات، چەندان قات لە تەعریبەکەی حەویجە و کەرکوک گەورەترە.
لە حاڵەتی حەویجە و کەرکوکدا باس لە هاوردە و نیشتەجێکردنی چارەکە ملیۆنێک عاڕەب دەکرێت لە ماوەی سەدەیەکدا.
هەر لەو سەدەیە لە پرۆسەی تەعریبی بەردەوام و زیادبوونی رێژەی زاوزێی کۆنترۆڵ نەکراوی عاڕەبەکانی تەعریب، هێشتا رێژەی عاڕەب لە کەرکوک هەر لەدەوری ملیۆنێک دایە.
بەڵام، لە ماوەی هەشت ساڵی رابردووی دوای ریفراندم، باس لە نیشتەجێکردنی ملیۆنێک بۆ ملیۆن و نیوێک عاڕەب لە هەولێر دەکرێت.
ئێستا فراوانی و خێرایی و قەوارە و رێژەی ئەو مەترسیە مەزنە دەزانن کە بەهۆی سیاسەتی دژە نەتەوەیی ئەم دوو تەعریبچییە، بارزانی و خۆشناو، بۆ نەوەکانی ئێستا و داهاتووی کورد لە گۆڕینی دیمۆگرافیا و کەلتور و ناسنامە و تێکدانی شیرازەی دانیوشتوان و پرسی خاوەندارێتیی کوردستانیان خوڵقاندووە؟
بۆ ئەوەی لەلایەن ئەوانەی ئەقڵ و ئیرادە کەسایەتیان داگیرکراوە، موزایەدەی مرۆڤدۆستی و لێبووردەیی و رەگەزپەرەستیم بەسەردا نەکرێت، دوو ئەزموونتان دەخەمە بەرچاو.
ئەزموونی ئوسترالی..
لە یەکی نیسانی ئەمساڵدا ئوسترالیا بۆ ماوەی دوو ساڵ کڕینی موڵک و ماڵی دامەزراوی لە بیانییەکان قەدەغە کرد.
پێشتریش و لە دە ساڵی رابردوودا نزیک بەسەرجەم میدیا و نوخبە و پارتە سیاسییەکانی ئوسترالی کەمپینێکی گەورەیان دژی فرۆشتنی کێڵگە و مەزراکانیان بە سورمایەدارە چینییەکان راگەیاند و پاشەکشەیان بە حکومەتکرد و فرۆشتنی مڵک و ماڵ و مەزرایان بە چینییەکان سنووردار کرد.
مەترسی و پاساو و نیگەرانی ئوسترالییەکان ببە نوخبە و عەوامییەوە، لە رێگرتن لە فرۆشتنی مڵک و ماڵی ئوسترالی بەبیانییەکان و بەتایبەتیش چینییەکان، ئاساییشی نەتەوەیی و سەروەری ئوسترالیاوە دەست پێدەکات تا دەگاتە هەل و مافی خاوەندارێتی بۆ ئوسترالییەکان.
ئەمە لەکاتێکدایە، کە ئوسترالیا زلهێزێکی ناوچەی دەریای ئارام و شەشەم گەورەترین وڵاتی جیهان لەرووی رووبەر و کیشوەرێکی سوربەخۆیە و ئەندامی کۆمۆنوێڵس و سەدە و چارەگێکیشە دەوڵەتە.
هەر ئەوە نا، کۆمەڵگای ئوسترالی خاوەنی کەلتوری باڵا و بەشێکە لە کەلتوری ئەنگلۆسەکسۆنییەکان و گەورەترین ناوەندی ئەسیمیلەکردن و لەریشە هەڵکێشانی ئەو کۆچبەر و پەناهەندانەشە کە دێنە ئوسترالیا.
ئێستا بەراوردێکی ئوسترالیا و لەتە هەرێمە جینۆسایدکرا و لەبەریەک هەڵوەشاو و پاشکۆ و گرفتار بە سەدان دەردی ئابوری و یاسایی و سەروەری و ژەلتوری و کۆمەڵایەتیە.
جگە لەوە، ئەگەر ئوسترالیا بە ٧ ملیۆن و ٧٠٠ کیلۆمەتر دووجای رووبەرییەوە، بەقەد هەموو رووبەری هەرێم مڵک و مەزرا بداتە چینییەکان یان هەر نەتەوەیەکی تر، هێشتا ئەو خاکەی بۆی دەمێنێتەوە بەقەد ٢٣٣ هەريمی تری هاوشێوەی لەتە هەرێمەی خۆمان دەبێت.
بە هەمان پێوانە، ئوسترالیا بە ٣٠ ملیۆن دانیشتوانییەوە ئەگەر نەک ملیۆنێک بەقەد ژمارەی دانیشتوانی هەرێم چینی بێننە ئوسترالیا هیچ مەترسییەکی وای لەسەر نابێت بەبەراورد بەو مەترسیەی هێنانی عاڕەبەکان بۆ هەولێر هەیەتی.
ئەزموونی دووەم،سینگافۆرە و مالیزیا
سینگافۆرە زۆرینەیەکی چینی و کەمینەیەکی مالیزی لێیە و مالیزیاش بە پێچەوانەوە.
ئەمیان هەموو رێکارێکی بۆ رێگرتن لە هاتنی مالیزییەکان بۆ سینگافۆرە و ئەویشیان بۆ رێگرتن لە هاتنی چینی بۆ مالیزیا گرتۆتە بەر.
خۆزگە هەر ئەوە بوایە. لە سینگافۆرە ئەو مالیزیانەی کە بە ئەسڵ خەڵکی سینگافۆرەن وە لە مالیزیاش ئەو چینیانەی کە خەڵکی مالیزییان بەجۆرێک دابەشکردوون کە هیچ کامیان نەتوانن لە شارێک، شارۆچکەیەک و گەڕەکێک و تەنانەت کۆڵانەیەکیش زۆرینە بن. مالیزیا لە یەک دوو ویلایەتدا مالیزییەکان درەنگ کەوتن و نەیانتوانیوە ئەمە بسەپێنن.
ئەم رێکارانەی سەرەوە تەنها مشتێکن لەو سەدان رێسا و رێکارانەی ئەو دوو وڵاتە گرتوویانەتە بەر، ئەم دژی خەڵکی مالیزی و ئەویش دژی چینی.
ئەوە لەکاتێکدایە کە بەیانی، ٩ی ئاب، شەستەمین ساڵرۆژی سەربەخۆیی سینگافۆرەیە هەریەک لە سینگافۆرە و مالیزیا دوو وڵاتی سەربەخۆن.
ئەم دوو وڵاتە و لە ماوەی ئەم ٦٠ ساڵەدا رۆژێک لەرۆژان گوللەیەکیان بەرامبەر یەکتری نەتەقاندووە چ جای ئەوەی و هیچیشیان ئەوی تریان نە کیمیاباران کردووە، نە وێرانکردووە، نە داگیرکردووە و نە ئەسیمیلە کردووە وەک عێڕاق بەرامبەر کوردستانی کردووە.
ئێستا کوڵاوی خۆتان دابنێن و بیکەنە قازی و بزانن ئەو دوو برادەرە چ خیانەت و تاوانێکی گەورەی نەتەوەیی دەکەن و چ بەڵا و هەڕەشە و مەترسییەکیان هێناوەتە ناو ماڵی ئەم نەوەیە و هەموو نەوەکانی داهاتووی کورد؟
سێ تێبینی:
یەک، تەعریب بەرادەیەکی زۆر مەترسیدار لە هەولێر و دهۆک و کەرکوک هەیە، بەڵام هەولێر هەموو ریکۆردێکی شکاندووە.
دوو،ژمارەی مەترسیە جۆراوجۆر و گەورە و گچکەکانی ئەم تەعریبە بەقەد ژمارەی رۆژەکانی سەرجەم تەمەنی مەسرور بارزانی و ئومێدخۆشناوە، لە داهاتوودا هەندێکیان باس دەکەم.
سێ،لەپرسی تەعریبدا هەر بارزانی و خۆشناو \ وە هەر پارتیتاوانبار و بەرپرس نین، یەکێتی و یەک بە یەکی حیزب و لایەن و رێکخراو و کەسایەتی و تاکی کۆمەڵگای کوردەواری، بەرپرس و تاوانبارن، بەڵام ئەم دوانە سەرەکین.
سەرچاوە : سپی میدیا
