بەشی دووەم (نەورۆز و بێتهۆڤن و زیره ک و هێمن)

 

 

 

 

مستەفا دادار

 

بەشی دووەم وکۆتایی


زیره ک سه فه ری زۆر ده کرد و گه رمێن و کوێستان و ئاران و زۆزانی ده دیتن!
 به هۆی ئا واره بوون و په ڕێوه ی دیوی گه رمێنێ, بگره تا باکووریش،زیره کانه، مێلۆدی یه کانی ده گوێ تنه وه و ئه گه رئا زه ری و تورکی و عه ڕه بیش بوایه ن، ده یکوردا ندن!
جێگای سه رنجه که نه مر محه ممه دی ماملێ، به ده نگی زه نوێرو دڵگیری، بۆ کورداندنی مێلۆدی نامۆ و بێگانه،سکه ی ڕوویه کی دیکه ی، هاو چاخ و هاوڕێی زیره ک بوو!
به س نه مر ماملێ ،به هۆی به ستراوه یی به ئه رکی ناخۆشی خێزانداری و به رپرسا یه تی زوو ژن هێنان و هتد بۆی نه ده گونجا وه ک زیره ک باڵی هومای سه له ر بگرێت و له هه ر باخێک، گوڵێک بچنێت و گوڵزاری هونه ری ده نگ، به ره و پتر بڕازێنێته وه!
لێره دا مه به ستم ئاماژه کردن به پێک گرتن و کێ به ر کێ و بێ ڕێزی نه بێت،زیره ک چێتی و ماملێ چێتی، نییه!..
هه ر گوڵه ڕه نگ و بۆنی خۆی!
به س تا ئه و دواییانه ش، بۆ هێندێک که س جێی پرسیاره، وه ک گله یی شاعیری  نه مر هێمن، له نه مر زیره ک و تێکدانی شێعره که ی فرمێسکی گه ش؟!
هه ر وه ها هێندێک له لایه نگرانی ده نگی زیره ک، دڵسۆزانه سکآڵا ده که ن له زیره ک، به تێکدانی شێعری نه ورۆزی پیره مێردی شاعیر و مێلۆد ی یه که ی شاعیر و ده نگخۆش، نه مر ساڵح دیلان! 
بۆ گشتیان جێی پرسیاره،هه یاران، هۆی چی بوه، زیره ک، ئه م شێعره ی ده ستێوه ردا وه و به خۆ کردی و خۆ خوازراوی و یان پوان دان به ڕێژێمی پاشایه تی ئێران و داگیر کارو دژه کورد و قه سابی کۆماری کوردستان و هتد بۆ چ ده بێت، شێعره که بگۆڕێت و له جیاتی ئه وه ی، وه ک نه مر ساڵح دیلان و نه مر پیره  مێرد بڵێت:
چه ن ساڵ گوڵی هیوای، ئێمه پێ په ست بوو تاکوو پار 
هه ر خوێنی لا وه کان بوو گوڵی ئاڵی نه و به هار!
سه ت مخابن، نه مر زیره ک، تا که به یتی دوو هه می شێعره که ی ئاو ها گۆڕیوه:

(تا شا هه نشاه لوتفی فه رموو، ئه ی له گه ڵ جووتیار و کرێکار!)
 شیاوی سه رنجه، ئه وه راسته، زیره ک به گوتنی ئه و تاکه به یته و پێهه ڵا گوتنی به شای رێفۆرمخوازی ئێران و زیره ک ویستوویه، زیره کی بنوێنێت و لێکدانه وه و قه زا وه تی دوا ڕۆژ له بیر بکات و له بری ئیجازه پێدان به و سرووده، له لایه ن ڕژێمی شای ئێران، چش ده با شێعرێک تێک بدات و بۆ «ده سرۆ یه ک قه یسه ری یه ک ئا ور تێبه ر بدات »!
لێره دا ده بێ ڕا شکاوانه بڵێم:
به تێکدانی تێکستی شێعره که و پێهه ڵا گوتنی چه ن جا ڕه ی به شاهه نشای ئێران، زیره ک زه برێکی کاریگه ر و به رچاوی له په یکه ری ڕۆحی کوردایه تی داوه و شکستێکی گه و ره ی سیاسی خواردوه!
به ڵام ئه گه ر زیره ک دوو هێنده ی دیکه ی گۆرانی به شا و جڕ،و جا نه وه رانی فاشیستیش،هه ڵا گوتبایه، به س له ڕووی «ئیستاتیکا» و فه لسه له ی جوانی هو نه ر و یاری و بازی کردن به باڵنده ی جریوه داری گه روو، مه به ستی بوو بێت،چ ده ر به ست و به ر هه ڵستی،با نه بێت!
ئۆرۆپایی یه کان ده ڵێن: 
«سێو و هه رمێ به یه ک مه پێکن!»
واته سێو سێوه و هه رمێ هه رمێ یه!
بێتهۆڤن هه رگیز نابێت به مۆتزارت!
بێتهۆڤن، پارتیسیۆنی سێنفۆنی یه که ی له ژێر نێوی ناپلیۆن ده دڕێنێت و ده یسڕێته وه!
به س،پێم ناڵێن زیره کی فرمێسکی گه ش و بێکه س و بێده ر و بێ هێلانه و ئاواره و جێی نه بوو تێیدا بسره وێت، چۆن هه ڵه ی گوتنی گۆرا نی یه کی نیشتمانی وه کوو سروودی نه ورۆزی پیره مێرد، که به پێچه وانه ی ئا زاری ناخی پڕ له کینه و تۆڵه ی، له ئاست پاشای فارسان و ئێران، قاتڵی کوردی هه ژار و پێشه وای ناودار و نازداری کوردی به نا هه ق له سێداره دراو، ژیر ه ک چڕیویه تی، کلۆن بتوانێت، بیسڕێته وه؟!
لێره دا وێڕای ئه وه ی جه رگم بۆ بێکه سی نه مر زیره ک و ملوێنان کوردی کۆیله، ژان ده کات!
ناچارم بلێم، که نه مر ماملێ بێژگه له ده نگی ورینگه و زه نوێری میراتی، به پێچه وانه ی هاوڕێی زیره کی نه مر، چ له باری شکۆ مه ندی کۆمه ڵا یه تی و چ له باری هه ڵوێستی سیاسی، له ئاست هه ر دووک ڕێژیمی شای گۆڕبه گۆڕ و ئیسلام فاشیزمدا،گره و ی گه وره یی که سا یه تی و شکۆ و سه روه ری، له نه مر زیره ک و  گه لێک که سانی دیکه،که چ له ترسان و به تایبه ت، له برسان به شاهه نشایی خوێڕی ئێرانیان، هه ڵا گوتوه، بردۆته وه!
لام وایه، ئه گه ر خوودی نه مر زیره ک مابایه،
ده ستی هه ق به ده ستی به نده ی بۆ ده دام، له ملی!

دۆستۆیه فسکی Dostojevski ده ڵێت:
«هه ر به خته وه رییه ک، ڕیشاڵێک له خه فه ت و په ژاره ی، ده نێو خۆی دا حه شا ر دا وه!»
بێتهۆڤن ده بێت، خاوه و باجی ، خه یاڵی به خته وه رانه ی و خه ونی هیوا دار بوونی گه یشتن به ئاواتی هه زاران مرۆڤ، به ڕێگه ی  ده سته ڵات که وتنه ده ستی، ناپۆلیۆن بۆنا پار ته وه، بدات و تووشی ڕه نجه ڕۆیی ببێت و له ئا کامدا دڕاندنی سه ر دێڕی پارتیسبۆنی سیمفۆنی 3 که ی!
زیره ک ده بێت، تاوانی هه ڵبڕان له مێدیای زه ندی بدات و تۆڵه و کینه ی حوشتری میدیا!

نه مر زیره ک ده بێت خا وه و باجی، تێکدانی تێکستی شێعره که ی پیره مێرد و مێلۆدی یه که ی نه مر ساڵح دیلان و ڕه خنه ی خه ڵکانی به ویژدان و تووڕه ویژدان!

له کۆتایی دا،ناتواتم سۆفی و ئار یف و بیرمه ندی فارسی بێژ و شه هید فه رید ه دینی عطار نه یشابووری له بیر بکه م، که چه نێ ڕه وشتی جوانمێری ده ست نیشان کردوون، که یه کێک له هه موان گرینگتر، ئێژێ:
ئه تۆ ئه ی جوانمێری وریا و ژیر، ئه گه ر هه ته بیریار و ڕا و ته گبیر، ده ست مه خه له ئێخه ی که سێک گیر که خز مه تی زۆربوه و ڕه وشت و ئا کاری هونه ری به رزی زۆر بوه ، و له ١٠ هونه ری جوانی و ئه نتیکه شت و گوته و کرداری چاکی، نا جوانمێر مه به و هه ڵه یه کی به ئه نگو سته وه مه پێچه و مه یهێنه و مه یبه و لێ مه که به ئاڵا!
هه ر بۆیه ش، سه ڕه ڕای سکاڵا ی دۆستان و دڵ به خه می خۆم بۆ گیانی پاکی زیره کی نه مر و خز مه تی گه وره ی به هونه ر و گۆرانی هه رمانی کوردی،سه ری ڕێز دا نه واندن، بۆ خز مه تت به وشه ی کوردی له چوارچێوه ی هونه ری چڕین و گۆرانی و موزیک،له سه ر کورد فه رزه!