دیالۆگی نیشتمان ..
لە کاتێکدا شاری سلێمانی ٢٤٠ ساڵەی دامەزراندنی، شارەکە وەک هێمایەکی قووڵی خۆڕاگری و کولتوور و ناسنامەی کورد وەستاوە. سلێمانی لە ساڵی 1784 لەلایەن ئیبراهیم پاشای بابانەوە دامەزراوە، لە دڵی میرنشینی بابانەوە گەشەی کردووە و بووەتە پایتەختێکی ڕۆشنبیری گەشەسەندووی هەرێمی کوردستان. شارەکە بە ناوی باوکی ئیبراهیم پاشا، سلێمان پاشا، ناونراوە، شارەکە پڕ بووە لە میراتێکی هێز و قوربانیدان و شانازی. لەم هەفتەیەدا خەڵکی کوردستان بە ڕێنوێنی میراتی دەوڵەمەندی ڕۆشنبیری خۆیان کۆدەبنەوە و بە سەدان بۆنەی ڕۆشنبیری و هونەری کە ڕێز لە ڕابردووی شاری سلێمانی دەگرن و چاویان بەرەو ئایندەیەکی پڕ ئومێد بەخش کۆدەبنەوە.
ئه مڕۆش نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بە نامەیەکی بیرکردنەوە لە ڕۆڵی بەهێزی سلێمانی لە مێژووی کورددا یادی ئەم بۆنە مێژووییە کردەوە و ئاماژەی بەوەدا کە “ناوێکی دیار و کاریگەرە و شانازی گەلی کوردستانە”. پەیامی سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەنگدانەوەی هەستێکە کە بە قووڵی کوردان لە سەرانسەری ناوچەکەدا هەڵیگرتووە: کە سلێمانی سەرچاوەی شانازی کولتوورییە، شوێنێکە کە هونەر و ئەدەب و بیری سیاسی تێیدا گەشەیان کردووە. لەماوەی دوو سەدە و نیوی ڕابردوودا، سلێمانی نەک هەر شوناسی کوردی بەرجەستەکردووە بەڵکو ئیلهامبەخش بووە بۆ کردەوەی بێشوماری بەرەنگاری ،بوێری و خۆڕاگری، کە بووەتە "پایتەختی ڕۆشنبیری" بۆ کورد چ لە ناوخۆ و چ لە دەرەوەی هەرێم.
ئاهەنگەکانی ساڵیادی سلێمانی نمایشێکی زیندوو لە میراتی هونەری و کولتووری کوردی پێشکەش دەکەن. ئەو بۆنەیانەی لە سەرانسەری شارەکەدا ڕێکدەخرێن، داهێنان و بەهرەی هونەرمەندان، مۆسیقاژەنەکان، شاعیران، و زانایانی کورد پیشان دەدەن. خەڵکی سلێمانی ڕێز لە مێژووی دەوڵەمەندی خۆیان دەگرن، لە ڕۆژانی شارەکەوە وەک پایتەختی میرنشینی بابان تا دەگاتە ماوەی کورتی وەک کورسی دەوڵەتی مەلیک مەحمود لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا. سەرەڕای ئەوەی بەدرێژایی ساڵان ڕووبەڕووی چەندین بەرەنگاری بووەتەوە، بەڵام سلێمانی ناوبانگی ڕۆشنبیری خۆی پاراستووە و بەردەوامە لە خزمەتکردنی وەک چرایەک بۆ یەکڕیزی و ناسنامەی کورد.
ئەم یادە بیرهێنانەوەی خۆڕاگری سلێمانی و ئەو قوربانیدانانەیە کە گەلەکەی پێناسراوە. سلێمانی لە سەرەتای دامەزراندنیەوە، لە دڵی چەندین ڕاپەڕین و شۆڕشی کورددا بووە، خواستی کورد بۆ ئازادی ویەکسانی و چارەنووسی نیشتمان دووپات دەکاتەوە. گەلەکەی لە بەرامبەر ناخۆشیەکاندا ئیرادەیەکی بێوچانیان نیشانداوە، لە بەرامبەر هێزە دەرەکییەکان وەستاون کە هەوڵیانداوە کولتوور و ئازادی ئەمشارە سەرکوت بکەن. میراتی مێژوویی شارەکەپڕاوپڕ بەڵگەیە لەسەر ڕۆحی بەرەنگاری کورد کە ڕەتیدەکاتەوە لەئاست چەوساندنەوە یان داگیرکاریدا بچەمێتەوە.
بەڵام لە نێوان ئەم ئاهەنگانەدا سێبەری نیگەرانی هەیە. لەماوەی ڕابردوودا سلێمانی ڕووبەڕووی ئاستەنگی بەرچاو بووەتەوە، لەوانە هێرشە ئاسمانییەکانی تورکیا، کە کاریگەری لەسەر ناوچە مەدەنییەکان هەبووە، هەروەها بڕیاری داخستنی فڕۆکەخانەکەی بەشێوەیەکی کاتی. سەرەڕای ئەوەش، نیگەرانی ئەوە هەیە کە ئەو بودجەوپارانەی کە بۆ پڕۆژەکانی گەشەپێدان لە سلێمانی دانراون ڕاگیراون، ئەمەش کاریگەری لەسەر گەشەکردن و ژێرخانی شارەکە هەیە. ئەم پرسانە ڕەنگدانەوەی ئاڵۆزییە سیاسییەکانن ،کە تۆنێکی تاریک دەخەنە سەر ئاهەنگێکی پڕ لە خۆشی.
بۆ زۆر کەس ئەم تەحەددایانە هەستکردن بە نایەکسانی دەردەخەن، بەو پێیەی هەندێک پێیان وایە سلێمانی دەکرێتە ئامانج وەباجی هەڵوێستەکانی ئەدات وەک ناوەندێکی فیکری و سیاسی کەئازادی دەربڕین و فرەیی لە باوەش دەگرێت و زۆرجاریش گوزارشت لە هەڵوێستە سیاسییەکان دەکات کە جیاوازن لە بەشەکانی دیکەی کوردستان. خەڵکی سلێمانی لە مێژە نرخ وبایەخ وکاریگەری سەربەخۆیی بیرکردنەوە و دەربڕینیان زانیوە.. میراتێک کە بۆ چەندین نەوە هونەرمەندان و بیرمەندان و چالاکانی سیاسی بۆ شارەکە ڕاکێشاوە. ڕەنگە ئەوە هەر بەهێزی سلێمانی بێت وەک پایتەختێکی ڕۆشنبیری کە بەشێکی خستبێتە ناکۆکی لەگەڵ هەندێک فراکسیۆنی سیاسی، لە ئەنجامدا دەنگی جیاوازی شارەکە هەم ئاهەنگ بگێڕدرێت و هەم کێبڕکێی لەسەر بکرێت.
لە کاتێکدا سلێمانی یادی ٢٤٠ ساڵەی خۆی دەکاتەوە، خواستەکانی کاک نێچیرەوان بارزانی بۆ "بەردەوامی گەشەسەندن و خۆشگوزەرانی، پێشکەوتنی زیاتر، ئاشتی و سەقامگیری" بە قووڵی دەنگ دەداتەوە. هیوایەکی هاوبەش هەیە کە داهاتووی شارەکە ئاشتی و گەشەکردن بێت، کە خەڵکەکەی دەتوانن بەبێ جیاوازی بژین وەچیتر نەبن بەهاوڵاتی پلە دوو ،دور لەترسی تۆڵەسەندنەوەی ئەوسەرۆک حکومەتەی چوارساڵە لەخانەی تۆڵەدایە بەرامبەر بەسلێمانی،وە ئامادەیە بۆ تۆڵەسەندنەوە لەسلێمانی دەست بنێتە دەستی تورک تاسیاسەتی چەپەڵی سەرکوتکردین بەرامبەر سلێمانی گەشە پێبدەن .وەبێدەنگبوون لەئاست هێرشی دەژمنکارانەی درۆنەکانی تورک وداخستنی فڕۆکەخانەی سلێمانی نەک کەمتەرخەمی وبێباکی ،بەڵکوهاوکاری وچاوساغی دوژمنی تورکییە کەئەمەش بەداخە هەربە ڕۆحی تۆڵەسەندنەوە لەمشارە دەکرێ.
.
ئاهەنگەکانی ساڵیادەکە نەک تەنها وەک ڕێزلێنانێک بۆ ڕابردووی سەرنجڕاکێشی سلێمانی بەڵکو وەک بانگەوازێک بۆ کردەوە بۆ بەردەوامی پاراستن و پێشخستنی کولتوور و ئۆتۆنۆمی کوردی.
لە ناوچەیەکدا کە بە ململانێ و خەبات دیاری کراوە، سلێمانی وەک شوێنی بوێری و جوانی و ئومێد دەمێنێتەوە، وەبیرهێنانەوەیەک کە خەونەکانی گەلی کورد بۆ ئاشتی و ئازادی و پاراستنی کولتووری زیندوو و بەهێزن. لە کاتێکدا ئێمە یادی ٢٤٠ ساڵەی سلێمانی دەکەینەوە، ڕێز لە میراتەکەی دەگرین وەک شارێکی سەربەرز و خۆڕاگر- شارێک کە ڕۆحی بەردەوام دەبێت لە ئیلهامبەخشین بە نەوەکانی داهاتووی کورد.
