دیالۆگی نیشتمان ..
پێشنیاری دیالۆگی نیشتمان بۆهاوکاری:
دامەزراندنی دیدێکی یەکگرتوو بۆ ئایندەی کوردستان.
بەدەر لەمشتومڕی شکو گومان لەئەنجامی هەڵبژاردنەکان..
بەدەر لە فێڵ وساختەی ئەنالۆگ و دیگیتاڵی دەزگا کۆن وکێشەلەسەرەکانی کۆمسیۆن ..
بەدەر لە داڕشتن ودەست تێوەردانی دەوڵەتانی ئەودیوسنور ..
گرنگە کار بۆ بەرژەوەندی ویەکڕیزی و سەقامگیری و پێشکەوتن بۆ خەڵکی کوردستان، پێشنیارێکی هاوبەش بخرێتە بەردەم یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و پارتی دیموکراتی کوردستان سەبارەت بە پێکهێنانی حکومەتی داهاتووی هەرێم. ئەم پێشنیازە لە ڕێگەی دابەشکردنی یەکسانی ڕۆڵ و بەرپرسیارێتیەکان، پێشبینی پێکهاتەیەکی سەرکردایەتی هاوسەنگ دەکات کە ماف و خواستەکانی هەموو گەلی کورد بپارێزێت و بەهێزتر بکات. ئیدارەیەکی یەکگرتووی یەکێتی و پارتی وەک چرای ئومێد دەوەستێت و بانگەشە بۆ دیموکراسی و ئاسایش و پێشکەوتنی ئابووری لە هەرێمی کوردستان دەکات.
چوارچێوەی تەرخانکردنی ڕۆڵ,بەدەر لە دەسەڵاتی پلەیەک و پلەدوو وەڕێگاگرتن لەەشۆڕ بوونەوەی ئەم تێڕوانینە هەڵەیە لەحوکم ڕانی ودووبارە بوونەوەی هەڵەکانی کابینەی نۆ ! بۆ دڵنیابوون لە حوکمڕانی هاوسەنگ
بۆ دامەزراندنی بناغەیەکی دادپەروەری، ئەم پێشنیازە پێشنیاری ئەوە دەکات کە یەکێتی و پارتی بە هاوبەشی تەرخانکردنی ڕۆڵەکان دیاری بکەن، لایەنێک پۆستی سەرۆکایەتی هەرێم و سەرۆکی پەرلەمان بەدەستەوە بێت و لایەنەکەی تریش ڕۆڵی سەرۆکی حکومەت وەربگرێت. هەر لایەنێک بە ئامێزگرتنی ئەم مۆدێلە، دەتوانی بەشدارییەکی ناوازە و بەرچاو لە هەرێمی کوردستاندا بکات و لە هەمان کاتدا خۆشگوزەرانی هاووڵاتیانی لە پێش بەرژەوەندی تاکەکەسی و حزبی لە پێشینەی کارەکانیدنەبن .
ئەگەر دەستەی سەرۆکایەتی و سەرۆکی پەرلەمان بۆ حزبێک دیاری بکرێت، پێویستە ئەم بەرپرسیارێتییە چارەنووسسازانە ڕێنوێنی سەرکردایەتی بکات لە داڕشتنی سیاسەت بۆ کوردستان:
بوارە سەرەکییەکان بۆ حوکمڕانی و گەشەپێدان
- داڕشتنی دەستووری هەرێمی کوردستان
پێویستی دەستوورێکی گشتگیر و تایبەت بە هەرێم لە پێش هەموو شتێکەوەیە. ئەم بەڵگەنامەیە دەبێتە هۆی چەسپاندنی ئۆتۆنۆمی کوردستان و خستنەڕووی ماف و بەرپرسیارێتیەکان و دامەزراندنی چوارچێوەیەکی یاسایی بۆ پێکهاتە و سیاسەتەکانی حکومەت. پێویستە ڕەنگدانەوەی بەها و مێژوو و خواستەکانی پێکهاتە هەمەجۆرەکانی کوردستان بێت، پاراستنی ناسنامەی ناوازەی ناوچەکە لە هەمان کاتدا یەکسانی و دادپەروەری بۆ هەمووان مسۆگەر بکات.
- بەرزکردنەوەی چاودێریکردنی کارگێڕی
بۆ پەرەپێدانی شەفافیەت، پێویستە سەرۆکوەزیران و ئەندامانی کابینە بە بەردەوامی بانگهێشتی پەرلەمان بکرێن، هاندانی گفتوگۆی کراوە و لێکۆڵینەوە. ئەم ڕێوشوێنە لێپرسینەوەیە دەبێتە هۆی بەهێزکردنی بەها دیموکراسیەکان، ڕێگە بە پەرلەمان دەدات وەک بەشداربوویەکی چالاک لە حوکمڕانیدا بمێنێتەوە، نەک تەنها وەک دەزگایەکی یاسادانان.
- یەکخستنی هێزی پێشمەرگە
ئاسایش و سەقامگیری کوردستان پشت بە هێزێکی یەکگرتوو و هاوئاهەنگی پێشمەرگە دەبەستێت. دەرکردنی یاسایەک بۆ تێکەڵکردنی هێزەکانی ئێستا بۆ یەک پێکهاتەی سەربازی یەکگرتوو، سەروەری کوردستان دەپارێزێت و بەرگرییەکی خۆڕاگرتر لە بەرامبەر هەڕەشە دەرەکییەکان دروست دەکات.
- کشانەوەی هێزی سەربازی بیانی
بوونی هێزە سەربازییەکانی تورکیا لە کوردستان نیگەرانییەکانی لەبارەی ئۆتۆنۆمی ناوچەیی ورووژاندووە. پەرلەمان دەتوانێت لە ڕێگەی هاوپەیمانی لەگەڵ یەکێتی پەرلەمانەکانی جیهان، دانوستانی ئاشتیانە بە ئامانجی کشانەوەی تەواوی هێزەکانی تورکیا، بەهێزکردنی مافی خۆبەڕێوەبەریی کوردستان بەدەستبهێنێت.
- پاراستنی زەوی و ئاسمانی کوردستان
پێویستە ڕێوشوێنی خێرا بگیرێتەبەر بۆ پاراستنی سنوورەکان و ئاسمانی کوردستان لە دەستدرێژی سەربازیی بێ مۆڵەت. سیستەمێکی بەهێز بۆ بەرگری ئاسمانی و پاراستنی خاک، پابەندبوونی کوردستان بە سەروەری و سەلامەتی هاووڵاتیانی نیشان دەدات.
- جێبەجێکردنی یاسای بودجەی هەرێم
دامەزراندنی یاسایەکی ڕوون و دادپەروەرانەی بودجەی ساڵانە دڵنیایی دەدات لەوەی کە سەرچاوەکان بە شێوەیەکی کارا لە سەرانسەری کەرتەکاندا لەهەرێمی کوردستان تەرخان دەکرێن، کە سوودی بۆ هاوڵاتیان و بەرنامەکانی حکومەت بە هەمان شێوە دەبێت. بودجەیەکی ستراکتۆرکراو بۆ شەفافیەت و لێپرسینەوە و پێشکەوتن زۆر پێویستە.
- دامەزراندنەوەی دەسەڵاتی دادوەری بێلایەن
زیندووکردنەوەی سیستەمی دادگای ناوچەیی بێلایەن بۆ بەرزڕاگرتنی دادپەروەری و یەکسانی بەپێی یاسا زۆر گرنگە. دەسەڵاتی دادوەری بەهێز دەتوانێت چاودێرییەکی دادپەروەرانە و پەناگەی یاسایی دابین بکات، ئەمەش متمانە بە پابەندبوونی حکومەت بە مافەکانی مرۆڤ و ئازادییە مەدەنییەکان پەروەردە دەکات.
- چاکسازی لە مافی مرۆڤ و ئازادی ڕادەربڕین
چاکسازی لە یاسای مافی مرۆڤ، ئازادی ڕۆژنامەگەری و یاساکانی خۆپیشاندان،یاسای ڕێکخراوە ناحکومیەکان ،گشت ئەمانە بەشێکی دانەبڕاو دەبن لە پەروەردەکردنی کۆمەڵگایەکی ئازاد و کراوە. ئەم نوێکاریانە شەفافیەتی میدیا بەرەوپێش دەبەن و مافی خەڵک بۆ ناڕەزایەتی ئاشتیانە دەپارێزن، بەها دیموکراسیەکانی کوردستان بەهێزتر دەکەن.
- ڕاپۆرتی مانگانەی شەفافیەت لەسەر داهاتەکان
بۆ بەرزکردنەوەی متمانەی گشتی، پێویستە ڕاپۆرتی مانگانە بڵاوبکرێتەوە کە وردەکارییەکانی ڕێژەی داهاتی سێکتەرەجیاوازەکانی هەرێمەکە دەخاتە ڕوو- وەک گومرگی، نەوت و گاز و باج-. ئەم شەفافیەت داراییە دەبێتە هۆی مسۆگەرکردنی لێپرسینەوە و دڵنیاکردنەوەی هاوڵاتیان لە بەڕێوەبردنی بەرپرسیارانەی حکومەت بۆ سەرچاوەکان.
10-هەڵسەنگاندنەوە بۆ خانەنشینی و مووچە
پێداچوونەوە و دەستکاریکردنی خانەنشینی و مووچە دەبێتە هۆی قەرەبووکردنەوەی دادپەروەرانە بۆ خانەنشینانی حکومەت، دڵنیابوون لەوەی سیستەمەکە لە ڕووی داراییەوە بەردەوام بێت و لە هەمان کاتدا پشتگیرییەکی گونجاو بۆ خانەنشینان دەپارێزێت.
11- بەشداری ڕاوێژکارانی ئەوروپی لەپلانی بەڕێوەبردنی حکومەتی هەرێم .
بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی حوکمڕانی و گەشەپێدانی کوردستان، وەزارەتەکان پێویستە ڕاوێژکاری ئەوروپی شارەزا بەشداربکەن کە بتوانن دیدگای نوێ و باشترین پراکتیزە و شارەزایی نێودەوڵەتی بهێنن بۆ باشتر بەڕێوەبردنی هەرێم.
12- دانانی سیستمی سزاوپاداشتی کارمەند وەک دیسپلین
جێبەجێکردنی سیستەمێکی دادپەروەرانە بۆ پاداشت وسزا ڕێوشوێنی دیسپلین دەبێتە هۆی بەرزکردنەوەی مۆڕاڵ و دڵنیابوون لە لێپرسینەوە لە نێوان فەرمانبەرانی حکومیدا، ئەمەش بەرەوپێشبردنی کولتوری نایابی لە خزمەتگوزاری گشتیدا.
13- دانوستان لەگەڵ بەغدا: تەنها لەڕێگەی وەفدێکی تایبەتمەند بێت.
پێویستە شاندێکی هەمیشەیی لە پارێزەرانی بەئەزموون و ئابووریناس و پسپۆڕانی سیاسی پێکبهێنرێت بۆ نوێنەرایەتیکردنی بەرژەوەندییەکانی کوردستان بۆ دانوستان لەگەڵ بەغدا. ڕاپۆرتکردنی بەردەوام بۆ پەرلەمان سەبارەت بە پێشکەوتنەکان دەبێتە هۆی دەستەبەرکردنی شەفافیەت و بڕیاردانی ئاگادارانە سەبارەت بە پەیوەندییەکان لەگەڵ عێراق.
دورخستنەوەو بێلایەنی حزب لە کاروباری دەوڵەتدا
ئه گه ڕ ئه م ئیداره نوێیه به سه ڕۆکایه تی سه ڕۆکایه تی بسپێردرێت، جیاکردنه وه ی به ڕژه وه ندییه حزبییه کان له کاره کانی ده وڵه ت له پێشینه یی ده دات، حکوومه ت ده گۆڕێت بۆ حکوومه تێکی خزمه تگوزاری گشتگیر بۆ هه موو کوردستان. خەڵکی کوردستان شایستەی حکومەتێکە کە بە تەواوی نوێنەرایەتیان بکات، دوور لە کوتلەگەرایی سیاسی و پابەند بێت بە خزمەتکردنی هەموو هەرێم بە یەکپارچەیی و بێلایەنیانە.
بۆچارەسەرکردنی ناکۆکییەکان لەگەڵ بەغدا ،هاوئاهەنگی سیاسەتە یاسایی و ئابوورییەکان
پەیوەندی نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و بەغدا وەک ناوەندی سەقامگیری ئابووری و خۆشگوزەرانی بمێنێتەوە. هەرێم بە هاوئاهەنگکردنی یاساکانی مووچە و خانەنشینی کوردستان لەگەڵ یاساکانی عێراق، دەتوانێت پەیوەندییەکی بەهێزتر لەگەڵ بەغدا پەروەردە بکات. سیاسەتی دادپەروەرانە و سەروەری یاسا وەک بناغەی ڕێزگرتنی یەکتر و گفتوگۆی بنیاتنەر لە نێوان هەردوو حکومەت دادەنێت.
لە ڕێگەی هاوکاریی یەکتر و دابەشکردنی بەرپرسیارێتیKDP و PUK دەرفەتێکی ناوازەیان بۆ ڕەخساوە کە کاریگەرییەکی هەمیشەیی لەسەر ژیانی هەموو کورد دروست بکەن. ئەم پێشنیازە نەک هەر پێشبینی حکومەتێکی گشتگیر دەکات بەڵکو چوارچێوەیەک بۆ ئاشتی و ئاسایش و خۆشگوزەرانی دروست دەکات. ئیتر کاتی ئەوە هاتووە سیاسەتی حیزبایەتی وەلا بنێن و کار بۆ کوردستانێکی یەکگرتوو دیموکرات و ئاوەدان و فیدراڵ بکەین بە نموونە . تا پێشەنگایەتی فۆرمێکی سەردەمیانە بکەن و وەک ئیلهامبەخشێک بۆ نەوەکانی داهاتوو دابڕێژین.
