جومعە كانی لەلەیی
لەم ماوەیەی پێشوودا پۆستێكی هێرش سەید مەجیدم خوێندەوە كەمێك لەسەر وشەیەكی رەسەن و كۆن وەستابوو، ئەویش وشەی شكارتە بوو، ئەم وشەیەش وەكو باقی وشە كوردییە رەسەن و جوان و تایبەتییەكانی تر خەریكە لەناو فەرهەنگی قسە و گفتوگۆ و كاروباری رۆژانەدا نامینێ و گەنجان و لاوانی ئێستا لە ماناكەی بێبەش دەبن، لە گفتوگۆیەكی من و كاك هێرشدا سەبارەت بە بنچینە و رەگوڕیشە و واتای وشەكە بیروڕامان ئاڵوگۆڕ كرد و بە روخسەتی ئەو بڕیارمدا بیكەم بە زەخیرەی گۆشەی ئەم مانگەم.
لەبارەی وشەی شكارتەوە زۆر گوتراوە و راڤە و لێكدانەوەی جیاجیای بۆ كراوە، بەڵام هیچیان گشتگیر و پڕواتا نین، بەو پێیەی زۆر بە كورتی لەبارەیە‌وە دواون، بۆ نموونە لە هەنبانە بۆرینەدا هاتووە دەڵێت شكارتە بەواتای چاندن بەخێر بۆ هەژاران دێت، لە فەرهەنگی وشەنامەدا بە پەڵە دانەوێڵەی بچووك ناسێنراوە، هەروەها لە فەرهەنگی خاڵدا بەم شێوەیە پێناسە كراوە: پەڵە دانەوێڵەیەكی بچووكە هەژارێك بۆ خۆی یان یەكێك بۆ دۆستێكی دایچاندبێ، لەلایەكی ترەوە لە مەردۆخی كوردیدا هاتووە دەڵێ: شكارتە بە واتای كۆمەكی تۆوێك كە بەخێر دەیوەشێنن بۆ كەسێك، كاك هێرش سەید مەجیدیش لە پۆستەكەیدا بەم شێوەیە راڤەی كردووە: شكارتە بریتییە لە چاندنی یان تۆوكردنی قەزناغێك یان دوو قەزناغ یان عەربەیەك گەنم بۆ كەسێكی كەم دەرامەت وەك سەركار یان قاوەچی و چایچی ماڵی ئاغای گوند.
رەنگە تێگەیشتن و راڤەكردنی من تا رادەیەك جیا بێ لەو لێكدانەوە و ناساندنانەی بۆ بنچینەی وشەكە كراوە، بەو پێیەی مانای وشەی شكارتە فراوانترە لەو پێناسانەی ئەوان بۆیان كردووە، شكارتە داچاندن و تۆوكردنی گەنم یان جۆیە بە بڕێكی كەم لە زەوییەك كە رووبەرەكەی كەم بێت، لێرەدا ئەو بڕە دیاریكراو نییە، بەڵام ئەوەمان لا روونە كە لە كیلەیەك یان قەزناغێك گەنم یاخود جۆ زیاتر نییە، رەنگە خوێنەر ئەو پرسیارەی لا دروست بێت داخوا كیلە و قەزناغ چییە؟ باپیرانمان كیلە و قەزناغیان كردۆتە دوو پێوانەی گەنم و جۆ، وەك چۆن كیلۆ بۆ كێشان و مەتر بۆ پێوان بەكارهێنراوە. كیلە بریتییە لە چوار تەنەكە گەنم یان جۆ، تەنەكەیەکی گەنمیش لەچواردە تا هەژدە كیلۆ پێکدێت، بەپێی جۆری باشی و خراپی گەنمەكە، بۆ (جۆ )ش دە تا چواردە كیلۆ دەبێت، هەروەها قەزناغیش بریتییە لە دوو كۆتك و بە سێ كۆتك تەنەكەیەك دەردەچێت.
لێرەدا ئەو پرسیارە دروست دەبێت شكارتە بۆ كێیە و بە كێ دەگوترێ شكارتەی كردووە یان شكارتەی بۆ كراوە؟ وەكو گوتمان شكارتە بڕێكی دیاریكراوی تۆو وەشاندنە لە گەنم یان جۆ، كە بڕەكەی لە قەزناغ یاخود كیلەیەك تێپەڕ نابێت بۆ كەسێك كە هەژار و كەمدەرامەت بێت، جا ئەو كەسە زەوی خۆی بێت و خۆی دایچێنابێت یان دۆست و خزمێكی دەوڵەمەند و دەستڕۆیشتووی لە زەوی خۆی یان زەوی كەسەكە بۆی داچاندبێت، دەشێت كەسە هەژارەكە نە زەوییەكە و نە تۆوەكە هی خۆی نەبێت، دەشێت هەردووكی یان یەكیان هی خۆی بێت، جاران لە گوندەكانی كوردستان بۆ مەلای گوند شكارتە دەكرا، تا دروێنەوە و هێنانەوەی گەنمەكەش لەسەر شانی خەڵكی گوند بوو، كە بە دەستەوایی دەیانكرد، هەروەها شكارتە بۆ ئەوانەش دەكرا كە تووشی لێقەومانێك دەبوون، وەك سووتانی ماڵەكەی یان تووشبوونی سەرۆك خێزان بە نەخۆشییەكی كوشندە، هەروەها پاڵە و رەنجدەر و سەپان و قاوەگێڕ و یەكە پیاوی ئاغا و كوێخاكانیش زەوی و بڕێك گەنم یاخود (جۆ) یان پێدەدرا تا خۆیان بیوەشێنن و بیچێنن، بەمەش هەر دەگوترا شكارتە، بۆ نموونە دەیانگوت فڵان كەس شكارتەی كردووە یان بۆی كراوە.
سەرچاوە : کوردستانی نوێ
