لەتیف فاتیح فەرەج
ئه‌و بارو دۆخه‌ی له دوای ساڵی 2017 له كه‌ركوك و ناوچه دابڕێنراوه‌كان دروست بوو تا ڕاده‌یه‌كی زۆر ئه‌مه‌ریكا لێی به‌رپرسه، هه‌ڵكردنی گڵۆپی سه‌وز له لایه‌ن ئه‌مه‌ریكاوه بۆ سوپای عێراق و حه‌شدی شه‌عبی و به‌رگری نه‌كردنی پێكه‌وه‌ی پێشمه‌رگه‌ی پارتی و یه‌كێتیش له شاره‌كه‌و ناوچه‌كه وای كرد له ڕۆژێكدا ناوچه‌یه‌كی فراوان له ده‌ست بده‌ین ، له كاتێكدا پێشمه‌رگه پێشتر شه‌ڕی سه‌رسه‌ختانه‌ی داعشی كردبوو له هه‌موو ئه‌و ناوچانه‌و هه‌ڵبه‌ت گه‌ریلاش له‌و شه‌ڕانه‌دا ڕۆڵی هه‌بوو، له‌وه ده‌چێت ویست و خواستێكی توركی و هه‌ندێك هاوبه‌شی ئه‌مه‌ریكی ئه‌وانیش هه‌بووبێت، ڕه‌نگه كوردیش هه‌بوبن پێیان خۆش بووبێت به‌و جۆره ده‌كرێت هه‌ر هیچ نه‌بێت گه‌ریلا له كه‌ركوك و داقوق دور بخرێته‌وه ، جا حه‌شد و هه‌ركه‌س ده‌بنه جێگره‌وه كێشه نیه، ئه‌مه‌ریكیه‌كان هه‌رئه‌وه‌نده به‌رپرس نین ، ته‌نانه‌ت له‌وه‌ش به‌رپرسن كه له 2007 به پێی ناوه‌ڕۆكی ڕاپۆرتی جێمس بیكه‌رو لی هاملتن و تیمه‌كانیان وتیان له ئێستادا جێبه‌جێ كردنی ماده‌ی 140 به‌رمیله باروده‌و لانی كه‌م ده‌بێت ده‌ساڵ دوا بخرێت ، ئه‌ی دوای ده‌ساڵه‌كه چی ؟.
ده‌قی راسپارده‌ی ژماره سی راپۆرته‌كه‌ی بیكه‌ر هاملتن ده‌ڵێت" به زانینی ئه‌و بارو دۆخه زۆر مه‌ترسیداره‌ی له كه‌ركوكدا هه‌یه، چاره‌سه‌رێكی نێو ده‌وڵه‌تی پێویسته ، بۆ خۆلادان له‌توند و تیژی ناوخۆیی ، پێكهاته‌ی تێكه‌ڵی دانیشتوانی كه‌ركوك له كورد و عه‌ره‌ب و توركمان ده‌كرێت بیكاته به‌رمیلێك باروت ، سازكردنی ریفراندۆم له سه‌ر ئاستی كه‌ركوك وه‌ك ئه‌وه‌ی له ده‌ستوری عیراقدا داواكراوه " پێش كۆتایی ساڵی 2007" ته‌قینه‌وه ئامێز ده‌بێت و پێویسته دوا بخرێت ، ئه‌م مه‌سه‌له‌یه پێویسته له به‌رنامه‌ی كاری گروپی نێو ده‌وڵه‌تی پشتیه‌لنی عێراق دابنرێت وه‌ك به‌شێك له هه‌ڵمه‌تی نوێی دیبلۆماسی ".
ئێستا هه‌ق نیه بپرسین ئه‌رێ ئه‌وانه‌ی ریفراندۆمیان برده كه‌ركوكه‌وه ئه‌م راسپارده‌یه‌یان خوێندبوه‌وه یان نا ، گه‌ر بینیبویان چیان كرد له ته‌ك ئه‌و تیمانه ، خۆ ناوه‌ڕۆكی راپۆرتی تیمه‌كه‌ش ده‌ڵێت لانی كه‌م بۆ 10 ساڵ دوا بخرێت ، ئایه قسه‌یان له گه‌ڵ ئه‌وان كرد ، بێگومان نا ، له‌وه گه‌ڕێن ، با پرسیاری ئه‌وه بكه‌ین ئه‌م ڕاپۆرته‌و ئه‌م راسپارده‌یه رێك به گژا چونه‌وه‌ی ده‌ستوری یراقی و ماده‌ی 140 و ویستی عیراقیه‌كان و هه‌روه‌ها ده‌ست وه‌ردانه، ئه‌ی له به‌رانبه‌ر ئه‌مه‌دا ئه‌مه‌ریكا چ رێگه‌یه‌كی بۆ دادوه‌ۆی گوێزه‌ره‌وه‌و ساڕێژی برینی كورده‌كان له كه‌ركوك و ناوچه دابڕێنراوه‌كان گرته به‌ر!!.
كورد راستترین هاوپه‌یمانی ئه‌مه‌ریكایه له ناوچه‌كه ، راسته ئه‌ندامی ناتۆ نیه ، راسته فۆڕم و چوار چێوه‌ی نیه ، به‌ڵام ئه‌وه‌ی كورد به‌رانبه‌ر داعش كردی نه‌به‌توركیاو نه‌به‌سوپای عیراق و سوریا ناكرا ، بۆ ئه‌مه ئه‌مه‌ریكی و فه‌ڕِه‌نسی و هاوپه‌یمانه‌كان شاهیدن ، كه‌چی سه‌یر ئه‌وه‌بوو داوای به‌ڵگه نامه‌ی به‌شداری شه‌ڕی واترلۆمان لێده‌كرا ، من ناڵێك كورد بێكه‌م و كوڕیه ، كورد كه‌م و كوڕی و كێماسی زۆره، هه‌رهیچ نه‌بێت ئه‌وه ده‌یان ساڵه ناتوانێ هێزی پێشمه‌رگه یه‌كبخات، به‌ڵام هێشتا هیچ به‌رهه‌مێكی شه‌ڕی داعشی نه‌چنیوه‌ته‌وه‌و به‌رده‌وام له به‌رده‌م هه‌ڕه‌شه‌ی گه‌وره‌دایه، ئێستاش ڕۆانه شه‌نگال و ڕۆژئاوای كوردستان و چیاكانی باشور له لایه‌ن توركیاوه به‌به‌ر چاوی ئه‌مه‌ریكاوه بۆردومان ده‌كرێن، ئه‌مه‌ریكاش دۆستایه‌تی و قوربانی دانی كورد ده‌كاته قوربان به‌رژه‌وه‌ندی.
مێژوی كورد له پارێزگای كه‌ركوك و ناوچه دابڕێنراوه‌كان له‌به‌رده‌م به‌عساندن و عه‌ره‌باندن و تاراندن و لێسه‌ندنه‌وه‌ی شوناس و سڕینه‌وه‌دا خوێناوی ترین مێژووه ، تا ئێستا نه‌توانراوه بچوكترین دادوه‌ری گوێزه‌ره‌وه به‌رقه‌راربكرێت ، لانی كه‌م چه‌مچه‌ماڵ و كه‌لار نه‌گه‌ڕێنراونه‌ته‌وه سه‌ر كه‌ركوك، كه ئه‌مه له چوار چێوه‌ی ده‌ستوری عێراقیدا نزیكه‌ی 13 ملیۆن كه‌س ده‌نگی پێداوه ، كورد كه‌مته‌رخه‌مه و تا ئێستا نه‌یتوانیوه به داتاو ژماره هه‌موو زانیاریه‌ك بخاته به‌رده‌م ئه‌مه‌ریكاو هاوپه‌یمانان ، به‌ڵام چاره‌سه‌ری كێشه‌كان بابه‌تێكی ئاكاریه‌و ئه‌مه‌ریكا لێی به‌رپرسه، له‌ناو ئه‌مه‌ریكاشدا شاهیدی زۆرهه‌ن نمونه‌ی مه‌كگۆرك و ئه‌وانی تر كه ده‌زانن كورد چه‌ند قوربانی داوه له سه‌ت ساڵی رابردودا له‌و ناوچانه .
راسته كورد پرۆژه‌ی هاوبه‌ش و پێكه‌وه‌یی نیه بۆ ئه‌و ناوچانه‌و دیدی پارتی و یه‌كێتی و لایه‌نه‌كان جیاوازی تیایه ، به‌ڵام كێشه‌ی هاوبه‌شی هه‌یه ، كێشه‌ی كه‌ركوك بۆ پارتی و یه‌كێتی وهه‌موو لایه‌نه كوردیه‌كان كێشه‌یه‌كی هاوبه‌شه ، بۆیه پێویسته دۆسته‌كانی كورد ئه‌و ڕاستیه ببینن، ئێستا كه عێراق له به‌رده‌م سه‌رژمێریه‌كی تا ڕاده‌یه‌كی زۆر دره‌نگ و دواكه‌وتودایه ناكرێت له سه‌ر حسابی ماده‌یه‌كی ده‌ستوری ئه‌و كاره بكرێت و ده‌ستور بكرێته قوربانی سه‌رژمێری، ئه‌ركی ئه‌مه‌ركا و دۆسته‌كانی كورده له‌سه‌ر ئه‌و ناجۆریه بێنه ده‌نگ ، لانی كه‌م له‌و ڕوه‌وه كه كاتی خۆی جێمس بیكه‌رو لی هاملتۆن و هاوڕێكانیان له راپۆرتی گروپی دیراسه كردنی عیراق بابه‌تی كه‌ركوكیان دایه ده‌ست ڕه‌شه‌بای قه‌ده‌ره‌وه ، سه‌رژمێری له ئێستادا له‌و ناوچانه درێژه دانه به سته‌می عه‌ره‌باندن و چه‌وسانه‌وه، با قسه‌و باس له سه‌ر ئه‌وه‌ش بێت كه ئه‌م سه‌رژمێریه بۆ بابه‌تی گه‌شه پێدانه‌و په‌یوه‌ندی به یاساو سیاسه‌ته‌وه نیه، پرسیاری هه‌ره گرنگ ئه‌وه‌یه له به‌رانبه‌ر حه‌ویجه‌یه‌كی عه‌ره‌بیدا كه قه‌زایه‌كه به ناحێكانیه‌وه‌و له 2003 تا 2011 زیاتر له هه‌زار ماڵی كوردی لێده‌ركراو كورد بڕكراو نه‌ك ئه‌وه‌ش دواتر ئه‌و دیله پێشمه‌رگانه‌ی له شه‌ڕی داعشدا دیلكه‌وتن له‌حه‌ویجه به ناوشاردا نمایش ده‌كران، ئایه له به‌رانبه‌ر حه‌ویجه‌ی عه‌ره‌بیدا لانی كه‌م كه‌لارو چه‌مچه‌ماڵ دوان له چوار قه‌زا دابڕێنراوه‌كه‌ی ده‌ستی به‌عس گه‌ڕێنراونه‌ته‌وه سه‌ر كه‌ركوك؟!.
ئه‌مه‌ركا له ڕوی ئاكاریه‌وه ئه‌وه‌ی له سه‌ره كه هاوكاری دۆسته‌كانی بكات و له ته‌نگانه‌ی به‌م جۆره‌دا به جێیان نه‌هێڵێت ، به‌ڵام ئه‌وه كێیه ده‌بێت ئه‌م هه‌قیقه‌ته بگه‌یه‌نێت به ئه‌مه‌ریكیه‌كان، ئه‌مه سه‌رنج و تێبینیه‌كی كورته‌و هیچی تر .
سەرچاوە : خەندان
