مرۆڤی ئەم سەردەمە هۆشی زۆر بڵاوبۆتەوە و بۆی کۆ نابێتەوە، ئەگەر ئێمە هۆشمان پڕژبڵاو بێ و بۆمان کۆ نەبێتەوە، ناتوانین تواناکانی زەینمان بەکار بێنین، بۆ نمونە ناتوانین هۆشمان بۆ ماوەیەک لەسەر یەک بابەت رابگرین. فەیلەسوفی بە ناوبانگی ئیسرائیلی «یوڤاڵ نوح هەراری» لە کتێبی «بیست و یەک وانە بۆ سەدەی بیست و یەک»، لە وانەی بیست و یەکەمدا بە ناوی «تێڕامان ((meditation دەڵێ: (ماوەیەک بوو یەکێک لە هاوڕێکانم پێشنیاری دەکرد یۆگا بکەم و من ئەقڵم نەیدەبڕی، دوای ساڵێک لە هاندانە بەردەوامەکانی هاوڕێکەم لە کۆرسێکی دە رۆژەی تێڕامانی «ڤیپاسانا»ی ئوستاد گوینکادا بەشداریم کرد، مامۆستا سەرەتا شێوازی دانیشتنی فێر کردین و دواتر گوتی چاوەکانتان دابخەن و هۆشتان لەسەر هەناسە هەڵمژین و هەناسەدانەوە رابگرن، منیش ئەو کارەم کرد، بەڵام تووشی شۆک بووم، چونکە نەمتوانی تەنانەت دە چرکە هۆشم لەسەر هەناسەم رابگرم، هۆشم هەر بۆ ئەملاوئەولا دەڕۆیی، واتە بۆم کۆنتڕۆڵ نەدەبوو، بەڕاستی تووشی شۆک بووم، من کە ئەو هەموو لێکۆڵینەوەیەم کردووە و ئەو هەمووە کتێبەم نووسیوە، بەڵام تا ئێستا زەینی خۆمم نەناسیوە و ناتوانم کۆنتڕۆڵی بکەم، ئەوە شۆکێکی گەورە بوو بۆ من، من دوای ئەو هەموو دەرس خوێندن و لێکۆڵینەوە و نووسینە بە تەواوی بەم هەقیقەتە گەیشتم کە مرۆڤایەتی دەبێ بگەڕێتەوە بۆ تێڕامان.) یەکێک لە هۆکارەکانی گەڕانەوەی مرۆڤ بۆ یۆگا و تێڕامان ئەوەیە هۆشی کۆ بکاتەوە، ئەمەش بە یۆگا مسۆگەر دەبێت.
یۆگا یارمه‌تیت ده‌دا ئه‌وه‌ی لێت ونبووه بیدۆزیته‌وه.هه‌ر یه‌ک له ئێمه خۆی له خۆی ونبووه. یانی یه‌که‌م شت که ئێمه ونمان کردووه و بۆته‌وه هۆکاری ونکردنی هه‌موو شته‌کانیتر، ونکردنی خۆمانه. ونکردنی خۆت یانی ونکردنی ژیانی هه‌قیقی و ونکردنی ئه‌م ساته. هه‌ر که‌س خۆی یان ئه‌م ساته ون بکا، ناهاوسه‌نگ و سه‌رگه‌ردان ده‌بێ. ژیانی پڕ ده‌بێ له وزه و هه‌ستی ناسروشتی، له‌شی ناڕێک ده‌بێ و ده‌بێته لانکه‌ی نه‌خۆشییه‌کان، دڵی پڕ ده‌بێ له ته‌ماح و چاوچنۆکی و رق و قین و حه‌سوودی و...هتد. یۆگا که‌ره‌سته‌یه‌کی «زانستی» و «کرداریی» ورد و جێگه‌ی متمانه‌یه بۆ دۆزینه‌وه‌ی خۆت و بۆ له ئێستادابوون! بۆ کۆکردنەوەی هۆش و ناسینی خۆت. لێرەدا بە مەبەستی کۆکردنەوەی هۆش ئاماژە بە راهێنانێکی ئاسان دەکەم و هیوادارم بە گوێرەی رێنماییەکان بە وردیی بکەن.
حاڵه‌تی درەخت(vrikshasana)
ئەگەر دەتەوێ ئەم حاڵەتە ئەزموون بکەیت، ئەوا بەو شێوەیەی لە خوارەوە ئاماژەی پێکراوە هەنگاو بە هەنگاو و خاڵ بە خاڵ دەست پێبکە و بەردەوام بە، یه‌که‌م: له حاڵه‌تی «کێو»دا ده‌وه‌ستین. حاڵه‌تی کێو ئه‌وه‌یه به رێکی بوه‌ستی و له ته‌وقی سه‌ره‌وه تا پاژنه‌ی پێ له‌گه‌ڵ هێزی کێشکردنی زه‌وی هاوته‌ریب بین. دووه‌م: زه‌رده‌خه بکه و له ره‌وتی راهێنانه‌کاندا زه‌رده‌خه‌نه‌که بپارێزه. سێیه‌م: له‌گه‌ڵ هه‌ڵمژینی هه‌ناسه یه‌کێک له قاچه‌کانت به‌رز بکه‌وه و ژێر پێت به رانته‌وه بنووسێنه. با پاژنه‌ت به میچی رانته‌وه بنووسێ و په‌نجه‌کانی پێت روویان له زه‌وی بێت. چواره‌م: هه‌ناسه‌ت ئازاد بکه، واته هه‌ناسه وه‌رگره و بیده‌وه و باسکه‌کانت به ته‌نیشته‌کاندا به ئارامی به‌رز بکه‌وه بۆ ژوور سه‌رت، دواتر په‌نجه‌کانت لێکتری گرێ بده. پێنجه‌م: بۆ ئه‌وه‌ی هاوسه‌نگیت باشتر بپارێزی رووبه‌ڕووی چاوه‌کانت خاڵێک دیاری بکه‌وه و سه‌یری خاڵه‌که بکه. شه‌شه‌م: ئه‌گه‌ر هاوسه‌نگ نیت، به یارمه‌تی دیوار بیکه. حه‌وته‌م: ته‌واوییه‌تی له‌ش نه‌رم ده‌کا. هه‌شته‌م: چاکرای سێێه‌م و شه‌شه‌م ده‌بووژێنێته‌وه. نۆیه‌م: ماوه‌ی مانه‌وه تێیدا به گوێره‌ی توانا و دڵخوازه، ئه‌وه‌ی گرنگه ئه‌مه‌یه سه‌برت هه‌بێ و له راهێنان به‌رده‌وام بی، به‌ره به‌ره ماوه‌که زیاد ده‌کا.
سووده‌کانی حاڵەتی درەخت
یه‌که‌م: ران، قوله‌پێ، ئه‌ژنۆ و بڕبڕه‌ی پشت به هێز ده‌کا. دووه‌م: ماسولکه‌کانی ران و سینگ و شان و باسکه‌کان ده‌کێشێ. سێێه‌م: سیاتیک چاک ده‌کاته‌وه. چواره‌م: رێک بوونی ژێر پێ ناهێڵێ پێنجه‌م: هاوسه‌نگی و ته‌رکیز به‌هێز ده‌کا و یه‌کێکه له‌باشترین ئاساناکان بۆ به‌هێزکردنی ته‌رکیز و هاوسه‌نگی جه‌سته‌یی و زه‌ینی. مرۆڤایەتی دوای باج و نرخێکی زۆر کە تا ئێستا داوێتی و لەوە بەدواش دەیدا هەر دەگەڕێتەوە بۆ یۆگا و خۆناسی، کەواتە جەنابت بۆ لە ئێستاوە دەست پێناکەیت.
مەحمود شێرزاد
سەرچاوە: knwe
