شۆرش خالید ئاژگەیی
مرۆڤ کاتێک دەتوانێ سنوورە وەهمیەکانی فکر ببڕێ و بۆ پانتای فرەرەهەندی خەیاڵ لە شەقەی باڵ بدات و پەی بە نهێنیەکانی ژیان و بوونەوەرەکانیەوە بەرێت و لێی حاڵی بێت، چیتر لۆکالی و لە پانتایەکی دیاریکراوو چوارچێوەیەکی تەسک و سنوورێکی مەوداکورتدا بیر نەکاتەوەو بە دەور خۆیدا نەخولێتەوەو پەتی وابەستەبوون بپچڕێنێ.
هەرگیز بڕینی سنوورە دەست لێنەدراوەکانی فکری نوێ، لە رێگەی کاوێژ کردنەوەی باوەڕە کۆن و ماوەبەسەرچوو و مێتۆدەتاقیکراوەکانی دوێنێ نایەتە دی. تاقیکردنەوەی سەرلەنوێی شتە تاقیکراوەکان و بکەرانی رووبەری تاقیگەی ژیان بە گشت رەهەندەکانیەوە، کردارێکی بێهودەو مانەوەیە لە بازنەیەکی بۆش و داخراوو ماندووکەردا.
وابەستەبوون بەم جۆرە لە ژیان کردن دروست کردنی بەندیخانەیەکی فکری و زاڵکردنی دۆخێکی چەقبەستووە بەسەر کایەو فەزای ژیان و هزردا.
مرۆڤ ئەم بەندیخانەیە وەک ئامرازێک بۆ مانەوەی لە حاڵەتێک یا دۆخێکی تایبەتی دڵخۆشکەر بەکار دەهێنێ و هەر خۆشی بەهای پێ دەبەخشێ و دوای رێپەڕبوونی زەمەنێک لە ناچالاکی فکری دەیکات بە بەشێک لە کەسێتی و شوناس و بەها ئینسانیەکانی خۆیەوە.
کۆلەگەو دیوارەکانی ئەم بەندیخانەیە لە ترسی لەدەست دان، دەست لێ بەردان، دڵەراوکێ، خودئەوینی، هەستی وابەستەبوون و خاوەندارێتی دروست کراون. ترسی مرۆڤ لەوەیە نەکا ئەم دامەزراوەیە، ئایدیۆلۆژیایە یا شەخسە یا خاوەنی فڵان پلە یا پێگە، پێگەکەی لەدەست بدات و ئەویش لەپاڵ ئەودا بکەوێتە پەراوێزی کۆمەڵەوە.
“ ئیگۆی “دەروونی مرۆڤ لێرەدا رۆڵێکی باڵاو کاریگەر لە وێناکردنی دونیای مرۆڤ و دیاریکردنی ئامانجەکانیدا دەگێڕێ و بەردەوام بیری لای ئەوەیە کۆمەڵگاو تاکەکان چۆن لەوو لە پێگەکەی دەڕوانن و هەڵسەنگاندنی بۆ دەکەن و لێی دەڕوانن.
مرۆڤ هەمیشە پێی وایە بیروباوەڕەتایبەتیەکانی کۆمەڵە حەقیقەتێکی رەهاو پیرۆزو مەلموس باڵان و کەس بۆی نیە گومانیان بخاتە سەرەوە. بەڵام لە ڕاستیدا حەقیقەتەکان رەنگدانەوەی ئەو بیروباوەڕانەن مرۆڤ ئارەزوومەندانە لە میانەی پرۆسەی چالاک و کارلێکی پانتای ژیان و بوونەوەرەکانی ناویەوە لە ناخیدا گەڵاڵەیان دەکات.
ناشێ فکر لە چەشنی حەقیقەتێکی رەهاو مەلموس وێنا بکرێ. فکرەکان بە گشتی موڵکی ئێمە نین و خاوەنداریەتەکەیان بۆ ئێمە ناگەڕێتەوە.
مرۆڤی ئەم سەردەمە لە گێژاوێکی ناکۆتای دروست کراوی دونیای ململانێ ناکۆتا سیاسیەکان و شۆڕشی تێکنۆلۆجیادا سەرگەردان بە دوای فکروشوناس و وابەستەبووندا وێڵە و هەمیشە بەتەنگ بونیاد نانەوەی ئاییندەوە داهێنان لە بوارەکانی ژیاندا دەکات.
بەڵام مرۆڤ کە توانای رێکردنی گاگۆڵکێی نەبوو، مرۆڤ کەتوانای لە سەرپێ وەستانی نەبوو و پەنای بۆ کەرەم و مەیل و بەخششی ئەوانیترەوە برد و لە هەمان کاتیشدا تاسەر ئێسقان وابەستەی دونیای دەرەوەو بکەرانیەوە بوو، ئیدی چۆن دەیەوێ ئەوانیتر فێری رۆیشتن و سەرپێ وەستان و شڵەقاندنی گۆمی مەند بکات و ئاییندە بونیاد بنێت؟
لەم زەمەنە بە هۆی رووکەشبوون و کرچ و کاڵ بوونەوەی جوانیەکان و دیدگا جیاوازەکانەوە، بۆنی هەرچی دەکەیت لێی دڵنیا نیت. هەر وشەیەک دەبیستی سەد گومانت لا دروست دەکات. هەر گفت و بەڵێنێک دەبیستی، لێی دوودڵی و ئاڕاستەی فکرو خەیاڵت بۆ رووبەری لێڵی بەرزەخی چاوەڕوانیە بێ کۆتاکان پەلکێش دەکات و لە دۆخێکی تەمومژاوی و ئاسۆیەکی نادیاردا دەمێنیتەوە.
فەزای گشتی دونیای سیاسەت و رەهەندە جۆراوجۆرەکانی کایەی سیاسی و بکەرانی پشت سیاسەت و ژینگەی سیاسی بەردەوام لە ژێر هەژمون و کارتێکردنی رووداوە خێراو لە ناکاوەکانی دەورووبەردا گۆڕانکاریان بەسەردا دێت و دەکەونە بەر شەپۆلی بە تەوژمی ریفۆڕمەوە.
وەک تێبینی دەکرێ بەشێک ئەم گۆڕانکاریانە هەڵگری دیدگایەکی یەکانگیری نیشتیمانی یا پێکهێنەری گوتارێکی تاک ئاڕاستەی نەتەوەیی نین و بە پێی روداوەکانی رۆژ و کێرڤی بازاڕی سیاسەت و تێکهەڵچوونی بەرژەوەندیەکانەوە گۆڕانکاریان بەسەردادێت و بێ پچڕان لە ئاڵوگۆڕدان.
لەپاڵ ئەمەشدا بەشێکی بەرچاوی ئەم گۆڕانکاریانەی لە دەرووبەرماندا روو دەدەن، نەک نابنە فاکتەری بەدیهێنانی سەقامگیری لە کۆمەڵگادا، بەڵکو لە خراپترین حاڵەتدا نامتمانەیی و دڕدۆنگی و دڵەراوکێ بەرهەم دەهێنن و نابنە شوێن هیواو ئومیدەوە.
دونیا شوێنگەی تاقیکردنەوەی توانا ئاشکراو شاراوەکانی مرۆڤە لە پێناو دروست کردنی ژیان و پەی بردن بە شتە شاراوەکان و درێژەدان بە گەڕان و زانست و زانیاری و زانینەوە.
هەموو هەوڵێکی مرۆڤی ئەم سەردەمە لە پێناو پابەندبوونیەوە نیە بە یاساو رێساکانی سرووشتی و دەسکردە فرە رەهەندەکانی پانتای ئەم جیهانەی بۆتە شوێنگەی سەپاندنی هەژمونەکان و باڵادەستی هێزو تەوژمە فرە جەمسەرەکانەوە.
گۆمانی تێدانیە مەیلی رەت کردنەوەی گفتوگۆ و هەوڵنەدان بۆ گەڵاڵەکردنی تێگەیشتنێکی گشتگیرو فرەرەهەند و لەناوبردنی بنەماکانی تێگەیشتنێکی لەمجۆرە، سەرچاوەکەی هەرچی بێت، بەدەر نیە لە زاڵبوونی جۆرێک لە دەمارگیری رقاویی و پابەندبوونێکی پێش وەختە بە سەرجەم پێشینەکانی مەرجی تێنەگەیشتنەوە.
پاشاگەردانی بە ئەنقەست و گەڕانەوە بۆ دۆخێکی چەقبەستوو و دواوەو رابردووگەرایی و خۆ خەریک کردن بە شتگەلی لابەلا و هەوڵنەدان بۆ فێربوون و گەڵاڵەکردنی فرەروانگەیی و حەقیقەت زانی، بەشێکن لە دەرەنجامی ئەم دەمارگیریە بێ مانایەی دواجار مرۆڤ لە پێشکەوتن دەخات و لە دۆخی پاشاگەردانی دەیهێڵێتەوەو رێگەی بڕینی سنوورە وەهمیەکان و جووڵەی خەیاڵی پێ نادات.
سەرچاوە : ئاوێنە
