ئەرێنی کلتوری بازرگانی ..

 

  ئاراس عومەر

 

ساڵانە کەلوپەل و بەرهەمە جیاوازوکاڵاکان بە بڕی ٣٣ ملیار دۆلار لە بازاڕەکانی تاکەکەسی و فرۆشگاکانی ئەمریکا دەدزرێت. ئەمە ژمارەیەکی کەم نییە و یەکسانە بە چارەکێک لە بودجەی عێراق. ئەمەش سەرەڕای خەرجکردنی بڕە پارەیەکی زۆر بۆ چاودێریکردنی کامێرا و جێبەجێکردنی سزای توند.

بیرمە لە مارکێتێکی ئەمریکا کارم دەکرد و هەر جارێک ساڵانە ئینفۆنتۆری و ئەکاونتمان دەکرد، ڕێژەی زیانەکان هەمیشە لە ٥٪ کەمتر نەبوون. ئەوان لە ژێر چاودێری چڕ و پڕی کامێرا و کارمەنداندا کەلوپەلیان لێدەدزین بەجۆرێک کە هەمیشە تووشی شۆک بووین کە چۆن دەتوانن ئەم کارە بکەن!

بڕی ٣٣ ملیار دۆلارەکە تەنها باسی دزی دوکانەکان دەکات لە دوکانەکانی تاکەکەسی، واتە من باسی بڕینی ماڵ و دزینی ئۆتۆمبێل و هتد ناکەم. دڵنیام ئەگەر ئەم بڕە پارانە حیساب بکەین، ئەوا کۆی ئەو بڕە پارەیەی کە لەدەست دەچێت، دەتوانێت ڕکابەری بودجەی عێراق بکات.

دەمەوێت ئەوە بڵێم کە ڕەنگە دزی دوکانەکان لە هەموو شوێنێکی جیهان و ئەمریکا و ئەوروپا و ئێرە ڕووبدات و هیچ شوێنێکی لێ بەدەر ناکەم، بەڵام ڕێژەی دزیکردن لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکی تر و لە کولتوورێکەوە بۆ کولتوورێکی تر جیاوازە.

سەیری ئەم وێنانە بکەن کە لە چەند دوکانێکم گرتووە لە بازاڕی سلێمانی لە کوردستان. خاوەن کۆگاکان بە سادەیی تەپڵەکێ یان پارچە دارێکیان لەبەردەم دوکانەکانیان دانا بۆ ئەوەی ئاماژە بەوە بکەن کە لەوێ نین، هەروەها دوکانەکانیان بە کراوەیی دەهێشتەوە لەکاتێکدا دەچوون بۆ نوێژ یان نانی نیوەڕۆ، بەبێ ئەوەی دوکانەکە دابخەن یان کەس بەجێبهێڵن چاودێریی بکات. ئەم هەستەی متمانە و ئاسایش چییە؟ ئایا ئەگەر هەستکردن بە متمانە و دڵنیابوون نەبووایە، بەم شێوەیە فرۆشگاکەت بەجێدەهێڵیت؟

پراکتیزەکردنی بازرگانی لە سەرانسەری کولتوورەکاندا جیاوازە، هەر بۆیە زۆر گرنگە پێش ئەنجامدانی بازرگانی لە کولتوورەکە تێبگەیت. ڕەنگە لێرەدا دزینی دوکان کەم بێت، بەڵام ئێمە چەندین کێشەی دیکەمان هەیە. بەڵام ئەوەی لەم حاڵەتەدا بینیم لایەنێکی ئەرێنی کولتوورەکەمانە و تەنیا ویستم باسی بکەم.