دیالۆگی نیشتمان ..
یەڵماز گونای ناوی ( یڵماز بوتون) لە 1ی نیسانی ساڵی 1937 لە گوندی هەژاری یەنیجە لە پارێزگای ئەدەنە لە باشووری تورکیە لەدایک بووە. لە ژینگەیەکی پڕکێشەوسەختدا گەورە بووە، کە هەژاری و چەوساندنەوەی چینایەتی باڵیکێشابوو بەسەرژیانی مرۆڤەهەژارەکاندا ، ئەزموونەکان کە دواتر ناوەکی فیلمەکانی پێکدەهێنن.
یەڵماز نازناوی خۆی گۆڕی بۆ "گونەی" (ڕۆژ) وەک هێمایەک بۆ ئەو هیوایەی کە بە درێژایی ژیانی هەڵیگرتبوو.
لە شەقامەکانەوە بۆ سینەما، گەشتێک لە داهێنان و یاخیبوون
گونای لە ساڵانی ١٩٥٠ وەک ئەکتەرێکی پاڵپشت لە فیلمە بازرگانییەکان دەستی بە کاری هونەری کردووە، بەڵام ناوبانگەکەی لە شەستەکانی سەدەی ڕابردوودا تەقیەوە کاتێک لە فیلمە ڕۆژئاواییەکانی تورکیادا ڕۆڵی "پاڵەوانی گۆشەگیرکراو"ی گێڕا، ئەمەش نازناوی "پاشا پیسەکە" (چیرکین کرال)ی پێبەخشرا. ئەم ڕۆڵانە ڕەنگدانەوەی نیگەرانییەکانی چینە پەراوێزخراوەکان بوون، ئەمەش وایکرد کە ببێتە دەنگێک بۆ هەژاران.
بەڵام گونای لە ناوبانگی بازرگانی ڕازی نەبوو. لە حەفتاکانی سەدەی ڕابردوودا ڕووی لە دەرهێنان و نووسین کرد، سینەمای شۆڕشگێڕانەی بەرهەمهێنا کە نادادپەروەری کۆمەڵایەتی و سیاسی ئاشکرا دەکرد. بەناوبانگترین فیلمەکانی:
"هیوا" (ئوموت - ١٩٧٠): چیرۆکی گالیسکەیەکی ئەسپ ڕاکێشە کە دەبێتە هێمای نائومێدی و هەژاری.
"ڕەوە" (سورو - ١٩٧٨): ڕەخنەیەکی توندوتیژانە لە خێڵەکی و ئیستغلالکردن لە ڕۆژهەڵاتی تورکیە.
"رێگا" (Yol - 1981): بەناوبانگترین فیلمی کە لە فێستیڤاڵی فیلمی کان خەڵاتی پاڵم دی ئۆری بەدەستهێنا، داستانێکە دەربارەی ستەم و ئازادی لە تورکیە.
گونای چالاکوانێکی مارکسیستی بوو، پەیوەندیی بە چەپی تورکیاوە وای لێکرد ببێتە ئامانجی گۆشەگیری. چەندین جار زیندانی کراوە و لە ساڵی ١٩٨١ لە زیندان هەڵاتووە بۆ فەرەنسا و دوایین ساڵەکانی لە دەربەدەری سیاسی بەسەر بردووە. لەوێ فیلمی "رێگا" تەواو دەکات سەرەڕای ئەوەی پێشتر لە پشت مێزی دادگا بووە.
لە ٩ی ئەیلولی ١٩٨٤ لە پاریس بەهۆی شێرپەنجەی گەدە کۆچی دوایی کرد و لە گۆڕستانی پێر لاشایز بە خاک سپێردرا، کە گەورەکانی وەک جیم مۆریسۆن و ئۆگست بلانکی لەوئارامگایە نێژراون .
ئەمڕۆ گونای بە ئایکۆنێکی سینەمای سیاسی جیهانی دادەنرێت. فیلمەکانی بۆ ساڵانێک لە تورکیە قەدەغە کران، بەڵام بوونە ئاماژەیەکی جەوهەری بۆ تێگەیشتن لە دژایەتییە کۆمەڵایەتییەکان.
لەووتە بەناوبانگەکانی یەڵماز گۆنەی :
* "کوردبوون زۆر سەختە خۆمان نەبین کەسیتر بەرگەی ناگرێت.."
* "زیندان شوێن نییە، هەستکردنە بە گۆشەگیری، هەوڵمدا بە کامێرا کەم ئەم گۆشەگیرییە بشکێنم."
