چیا عەباس
جاران بە سرودە کوردیەکان و خوایە وەتەن ئاواکەی و دێریم دێری عەشقە و لاوک و حەیران و مەقامەکانی عەلی مەردان و گۆرانیەکانی دیلان و ماملێ و خالقی و حەسەن زیرەک و کابان و چالاک و هونەرمەندە رەسەنەکانی دەڤەری بادینان و ...تاد چاو و زهنمان بە روی دنیادا دەکرانەوە. با سەیرێکی ئێستا بکەین!
هیچکات دژ نیم بە مۆدێرنکردن و گەشەکردن کاتێک بە رێرەوی سروشتی و ئاسایی خۆیاندا دەگوزەرێن، تاسەر ئێسک دژم بە لاساییکردنەوە و چاولێکردنی کوێرانە و چەواشەکار، چونکە ئەوانە سوکایەتیکردنێکی گەورەن بە ناسنامە.
لە مێژوی مرۆڤایەتیدا دەبینرێت دەسەڵاتدارە ستەمکارەکان بەردەوام خەڵک بە شتی لاوەکیەوە سەرقاڵ دەکەن، هەستیارترین بواریش پرسە کۆمەڵایەتیاکانە، وەک سێکس، مۆدە، خۆراک، پرۆگرامی تەلەفزیۆنی پوچەڵ تایبەت بۆ گەنج، راگەیاندنی سێبەر، سۆشیاڵ میدیای ئاراستەکراو...تاد.
بەشێک لە دەسەڵاتدارانی کوردیش لە باشور و پاشکۆکانیان لەو بوارەدا درێغیان نەکردوە، کۆمەڵێک روخساری تەماوی بە پشتگیری مادی چەند جەمسەرێکی دەسەڵاتی حوکمرانی و حزبی بۆ رازاندنەوەی پۆدیۆمی چەواشەکاری چەندین بواری راگەیاندن و هونەرمەندی موزەیەف و ساختەچی و مێێنەی سنگ و لەش وروژێنەرەکان بە رۆژی نیوەرۆ بەکاردەهێنن.
وەزارەتێک بۆ رۆشنبیری و لاوان بەشێکە لە حکومەتی هەرێم، سەرەرای ئەوەی وەزیرەکەی تێکۆشەرێکی دێرینە، بەڵام بەکردار و لە ئەرزی واقیعدا ئەم وەزارەتە سەرکەوتو نەبوە لاوان و رۆشنبیری بەیەکەوە گرێ بدات و بیانکاتە هەوێنێکی بەپیت بۆ گەشەکردنی کۆمەڵایەتی و کڵتوری، کۆچکردنی هەزاران لاوی کوردستان و کەمیش نین ئەوانەی لە دەریاکانی کۆچدا گیانیان بە شەپۆلەکانی ئاو دەسپێرن ئەو واقعە تاڵەی گەنج و لاوی کوردستان دەسەلمێنن.
لەم وڵاتەی لێی نیشتەجێم گەنجێکی کورد تا سێ ساڵ لەمەوبەر بۆ چەند ساڵێک نوێنەری سەرجەم گەنجانی هۆڵەندا بو لە نەتەوە یەکگرتوەکان، جارێک دۆستێکم لێی دەپرسێت چ پەیوەندیەکی لەو بوارەدا لە گەڵ گەنجانی کورد و حکومەتی هەرێم هەیە؟ لە وەڵامدا گوتبوی: پێم باش نیە ئەو دەرگایە بکەمەوە... چونکە خۆت ئاکامەکەی دەزانی. بێگومان زۆر راستگۆیانە بە وەڵامەکەی مەبەستی پێکابو.
دەیان هەزار گەنج و لاوی کوردی باشور لە وڵاتەکانی ئەوروپا لە شەقامەکان دەسورێنەوە، بەشێک لە ناچاریدا پەنای بۆ زۆر کاری قێزەوەن و نایاسایی بردوە. هەندێک لە کەسایەتی سیاسی و دەوڵەمەندە قارچک ئاسا هەڵتۆقیوەکان و بەرپرسانی حزبەکان ئەم توێژە سەرلێشواوەی رەوندی کوردی بۆ سپیکردنەوەی پارەی رەشیان بەکار دەهێنن، لەو کارەدا سەدان لێیان روبەروی کێشەی یاسایی لە گەڵ دەسەڵاتی دادوەری ئەم وڵاتانە بونەتەوە. ئەوەندەی من ئاگام لێی بێت چەند رۆژنامەنوسێکی لێکۆلێنەوە خەریکی ئەم دۆسیە هەستیارەن.
ئەمانە رودەدەن لە کاتێکدا دەبو دسەڵاتی کوردی بایەخی پێویستی بە بەشی رەوەندی عیراقی لە باڵیۆزخانەکان بدایە کە رەوەندی کوردی پشکی شێری ئەو رەوندە عیراقیە پێکدەهێنێت. بۆ نمونە بەپێی ئامارەکانی وەزارەتی ناوخۆی هۆڵەندا ٦٠ – ٧٠٪ ی رەوەندی عێراقی لە هۆڵەندا کوردی باشورن.
سەردەمی گۆڕان لە گەڵ کاک نەوشیروان ئەم پرسەم وروژاند، پێی گوتم: زۆر باشە وەزیری کۆچ و کۆچبەران ( تاقانە وەزیرەکەی گۆڕان بو لە حکومەتەکەی بەغداد) لێرەیە برۆ لە گەڵیدا باسی بکە. منیش لە خۆشباوەریەوە یەخەی جەنابی وەزیرم گرت و راسپاردەکەی رێکخەری گشتیم بۆ باسكرد، لە وەڵامدا گوتی: کاکە چیا ئەوە پارەی تێدەچیت و وەزارەت پارەی نیە. دواتر دەرکەوت ئەم جەنابی وەزیرە لە گەندەڵی خەست تێوەگلاوە ( فایلەکەی لای دەستەی نەزاهەی عێراقە و بە سەفقەیەکی سیاسی گۆڕان لە گەڵ مالکی راگیراوە)،
نوسینگەکانی حکومەتی هەرێم و نوێنەرایەتی حزبەکان و باڵێۆزە کوردەکانی پشکی هێزە کوردیەکان دور خۆیان لە کێشەکانی رەوەندی کوردی راگرتوە، تایبەت گەنجەکان. بەشێک لێیان سەرقاڵی بازرگانی و کاری لابەلان ( بەناو و شوێن ناسراوان) و سامانێکی گەورەیان کۆکردۆتەوە، بواری ڤیزەش سەرچاوەیەکی زێرینە بۆیان، بێشەرمانە لە راگەیاندنەکاندا خۆیان بەفریادرەسی رەوەندی کوردی عەرز دەکەن. کورد وتەنی: حەیا قەترەیەکە کە رژا دەرژێت.
سەردەمێک کە هەڵسوراوێکی گۆران بوم لەگەڵ چەند هاوهەڵسوراوێک لە گەڵ چەند چالاکەوانی باکوری کوردستان دانیشتنێکمان کرد، لێمان پرسین ئێوە لە ئەوروپا چیتان هەیە، لە وەڵامدا ( کراوە بە دۆکیۆمێنت و پارێزراوە) گوتیان:
نزیکەی ١٣٠ رێکخراوی کۆمەڵایەتی و کڵتوری کە هەمویان یاسایین، ١٢ فیدراسیۆنی گەورە، نزیکەی ٤٠ تیمی وەرزشی، زیاتر لە سەد ئۆفیس و بنکە بۆ خزمەتگوزاری و کارئاسانی لە سەرجەم وڵاتانی ئەوروپا ...تاد، ئێمەش لە شەرمدا پێمان گوتن: هیچتان بۆ ئێمە نەهێشتۆتەوە.
تا نزیکەی ١٥ ساڵ لەمەوبەر چوار رێکخراوی گەورەی کوردی باشور رۆڵی هەستیاریان لە خزمەتکردنی رەوەندی کوردی هەمو پارچەکانی کوردستای هەبو:
فدراسیۆنی کورد لە سوێد، مەڵبەندی کڵتوری لە لەندەن، رێکخراوی میدیا لە هۆڵەندا و رێکخراوێکی کوردی لە مونشین (ئەڵمانیا)، زیادە بۆ ئەمەش دەیان رێکخراوی بچوکی لۆکاڵی.
ئێستا شتێک بونی نیە بەناوی ناسنامەی رەوندی کوردی باشور لە دەرەوە، جاران رەوەندەکە لە مەقامی یەکەمدا بەسەر پارتی و یەکێتیدا دابەش بوبو، لە گەڵ ئەو واقیعە نەخوازیارەشدا هەر لایەک خەمی بەشەکەی خۆی دەخوارد، کارێک لە ناچاریەوە ئاکامی خراپی نەبو... ئێستا کەس خۆی بە خاوەنی ئەم رەوەندە کە زیاتر لە نیو ملیۆن کوردە نازانێت. ئەمە مستێکە لە خەموارێکی زۆر قەبە.....
لە گەڵ ئەوەشدا مایەی دڵخۆشیشە بەشێک لە نەوەی دوەمی رەوەندی کوردی بوێرانە و دروست شوێنی خۆیان بەباشی لە کۆمەڵگاکانی وڵاتانی ئەروروپا کردۆتەوە، هونەری سەرەکی ئەم سەرکەوتنە بۆ دایک و باوک و خزم و دۆستەکانیان دەگەرێتەوە.
سەرچاوە : ئاوێنە
