تیشکێ بخەینە سەر مێژووی کۆن و تێگەیشتنی کولتووری پەرەسەندن لەناو ناوچەی مێژووی ناوچەکانی کوردستاندا . مێژووی شوێنەوارە دێرینەکان ئەوەمان بۆ دەردەخات کە کورد لە مێژە چەمکی پەرەسەندنی ناسیوە و تێگەیشتووە، هەرچەندە تاڕادەیەک لەم دواییانەدا لە جیهاندا بووەتە تیۆرێکی زانستی پەسەندکراوتر.
پێدەچێت ئەمە ئاماژەیەک بێت بۆگرێ مەزان کە دەوڵەتی تورکی کردویانە بە (گۆبەکلی تەپە! ) کە شوێنێکی شوێنەوارییە لە باشووری ڕۆژهەڵاتی تورکیای ئەمڕۆ (پەیوەندی بە ناوچەی کوردییەوە هەیە) مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ نزیکەی ١٢ هەزار ساڵ لەمەوبەر.گرێ مەزاران یەکێکە لە کۆنترین پەرستگا ناسراوەکانی جیهان و توانا پێشکەوتووەکان و ڕێکخستنی کۆمەڵگە مرۆڤایەتییە سەرەتاییەکان پیشان دەدات.
وێنە کە وەسفی پەرەسەندن دەکات و ئاماژەیە بۆ وێناکردنی بەناوبانگی "رێپێوانی پێشکەوتن"، کە پەرەسەندنی مرۆڤ لە سەرەتایی چوارپێیەوە بۆ مرۆڤی مۆدێرن نیشان دەدات. لە کاتێکدا ئەم وێنە تایبەتە بەدانیشتوانی کوردی کۆن، بەڵام نوێنەرایەتییەکی مۆدێرنە بۆ چەمکی پەرەسەندنی مرۆڤەکان
کوردی مەزرابۆتان خاوەنی مێژوویەکی دەوڵەمەندی کولتووریە و شارەزایی قووڵیان هەیە لەسەر زانستە جۆراوجۆرەکان، لەوانە چەمکگەلێک کە دەکرێت پەیوەندییان بە پەرەسەندنەوە هەبێت. جێگای سەرنجە کە لە کاتێکدا تێگەیشتنی زانستی مۆدێرن بۆ پەرەسەندن دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی نۆزدەهەم لەگەڵ کەسایەتییەکانی وەک چارڵز داروین، بەڵام زۆرێک لە کولتوور و شارستانییەتە کۆنەکان لێکدانەوە یان تێگەیشتنی خۆیان هەبووە بۆ چەمکی گۆڕانکاری و گەشەکردن بە تێپەڕبوونی کات.
سەرنجڕاکێشە کە بزانین چۆن شارستانی وکولتوورە کۆنەکانی کوردی مەزرابۆتان شێوازی تایبەت بە خۆیان هەبووبێت بۆ چەمکسازی جیهانی سروشتی و پێشکەوتنی ژیان، تەنانەت پێش بە فەرمیکردنی تیۆری پەرەسەندن بە مانای زانستی مۆدێرن.
