شێرکۆ بێکەس

شاعیری شیعری مقاوەمەت و شاخ، شاعیری پێشمەرگە و كوردپەروەر ڕەوانشاد شێرکۆ بێکەس کوڕی شاعیری نیشتمان پەروەر (فایەق بێکەس)ە، لە 2/ 5/ 1940 لە گەڕەکی گۆیژەی (گاوران) لە شاری سولەیمانی لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی لە قوتابخانەی (فەیسەلیە) تەواو کردووە و دواتریش ئامادەیی پیشەسازی لە سلێمانی و بەغدا تەواو کردووە. لە تەمەنی 17 ساڵیدا یەکەمین بەرهەمی ئەدەبی خۆی لە هەفتەنامەی (ژین) کە لە شاری سلێمانی دەردەچوو بڵاوکردۆتەوە، لە تەمەنی 24 ساڵیدا واتە ساڵی 1964 دەبێتە پێشمەرگەی شۆڕشی ئەیلول و لە ڕادیۆی شۆڕش دەست بە کار دەبێت و شیعرەکانیشی لە بڵاوکراوەی پێشمەرگە بڵاودەکاتەوە، لە ساڵی 1968 یەکەمین دیوانی شیعری خۆی بە ناوی (تریفەی هەڵبەست) لە بەغدا لە چاپ داوە لەسەر ئەرکی (فەهمی قەفتان) چاپکراوە.
پاش بەیاننامەی 11 ئاداری ساڵی 1970 لەگەڵ کۆمەلیك لە نووسەر و شاعیرانی هاوڕێی یەکەمین بەیاننامەی ئەدەبی بە ناوی (ڕوانگە) بڵاودەکەنەوە، تێیدا داوای نوێخوازی و تازەکردنەوەی ئەدەبی کوردی هاوچەرخ دەکەن، بەڵام نەیارانیان زوو لێیان بە خۆ کەوتن و گەمارۆیان دان و بزووتنەوەکەیان هەر زوو پوکاندەوە.
شێرکۆ لە ئاداری ساڵی 1974 لەگەڵ چەندین لە شاعیر و نووسەر و ڕووناکبیری تری کورد دیسان بۆتەوە پێشمەرگەو لە دەزگای ڕاگەیاندن کاری کردووە، پاش هەرەس هێنانی شۆڕش دەگەڕێتەوە سلێمانی، بەڵام رژێم دەیگوازێتەوە بۆ شارۆچکەی (هیت)ی سەر بە ناحیەی بەغدادی پارێزگای ڕومادی، دوای چەند ساڵێك دەگەڕێتەوە سلێمانی لە دائیرەی ئاو و ئاوەڕۆی سلێمانی دەبێتە فەرمانبەر.
شێرکۆ بێکەسی شاعیر لە کۆتایی ساڵی 1984 جارێکی دیکە دەبێتەوە پێشمەرگە لە شۆڕشی نوێی گەلەکەمان، لە ناو ڕیزی یەکیەتی نووسەرانی کوردستان لە دەزگای ڕاگەیاندن و رادیۆی شۆڕش کار دەکات، لە کۆتایی ساڵی 1986 لەڕێی ئێرانەوە دەچێتە سووریا و لە وێشەوە لەسەر داوای کۆمەڵەی مافی مرۆڤ دەچێتە ئیتالیا و بۆ یەکەمین جار لە (فلۆرەنسا) کۆڕێکی شیعری دەبەستێت.
لە ساڵی 1987-1988 خەڵاتی (تۆخۆلسک)ی ئەدەبی لە لایەن یانەی قەلەمی سویدیەوە پێدەبەخشرێت، دواتر ڕوو دەکاتە سوید و پاش ماوەیەك وەكو پەنابەری سیاسی وەردەگیرێت، لە ساڵی 1987-1991 لە سوید چەند کۆڕ و کۆبوونەوەی گێڕاوە.
ناوبراو لە ساڵی 1991 بەشداری لە کۆنگرەی ئۆپۆزسیۆنی عێراقی لە بەیروت کردووە و ساڵی 1992 گەڕاوەتەوە کوردستان، بۆتە ئەندامی پەرلەمانی کوردستان لەسەر لیستی (ی.ن. ك)و بۆتە یەکەمین وەزیری رۆشنبیری حکومەتی هەرێمی کوردستان، لە مانگی 11ی ساڵی 1993 دەستی لە کار کێشاوەتەوە و دەقی دەست لە کار کێشانەوەکەشی لە رۆژنامە و کەنالە کوردیەکان لە کاتی خۆی بڵاوکراوەتەوە، لە ساڵی 1998 بە دواوە لە (ئەنتۆلۆژیای) خوێندنی پۆلەکانی ناوەندی لە ئەمەریکا و کەنەدا لاپەڕەیەکی بۆ تەرخان کراوە وەكو شاعیرێکی کورد پێناسە کراوە.
لە ساڵی 1998 بە یارمەتی هەندێ ئەدیب و ڕووناکبیر دەزگای (سەردەم)ی بۆ چاپ و پەخش دامەزراندووە، ئەندامی یەکیەتی نووسەرانی کورد و سویدی بووە، بەشێکی بەرچاو لە شیعرەکانی بێکەس لە سێ بەرگدا لەسەر ئەرکی ماڵی کولتووری سوید لە ستۆکهۆلم لە چاپ دراوە.
لە ساڵی 2001 لە لایەن ناوەندی چاپ و ڕاگەیاندنی (خاك) خەڵاتی داهێنانی (پیرەمێرد)ی بۆ شیعر پێدەبەخشرێ، ناوبراو بە گشتی (44) کۆمەڵە شیعر و دوو بەرهەمی وەرگێڕدراو و یەك چیڕۆکی منداڵانی هەیە، هەندێك لە شیعرەکانی وەرگێڕدراوەتە سەر زمانەکانی )عەرەبی، ئینگلیزی، فەرەنسی، مەجەڕی، ئیتالی، ئەلمانی، سویدی، دانیمارکی(، هەندێ لە دیوانە شیعریەکانی لە رۆژهەڵاتی کوردستان لە چاپ دراوەتەوە، یەك دیوانی لە چاپ نەدراوی ماوە ئەویش بە ناوی (یادەوەری پایسکلێکی کەرکوکیی) یە، ئەوانەن بەرهەمەکانی شێرکۆ بێکەس (تریفەی هەڵبەست، کەژاوەی گریان، کاوەی ئاسنگەر شانۆنامەیەکی شیعریە، من تینوێتیم بە گڕ ئەشکێ، ئاسك، شانۆنامەی شیعری، کازیوە - پۆستەرە شیعر، دوو سروودی کێوی، ڕووبار، چیڕۆکی شیعری، کەشکۆلی پێشمەرگە - شیعری مقاوەمەت، داستانی هەڵۆی سوور - قەسیدەی درێژ، ئاوێنە بچکۆلەکان کورتە شیعر، تەمووتوومان شیعری درێژ، ئافات، میرگی زام، مێرگی هەتاو شیعر، دەربەندی پەپوولە - شیعری درێژ، بۆننامە - قەسیدەی درێژ، چراکانی سەر هەڵەمووت - پەخشان، نسێ، ژنێك و دوو پیاو، ژن و باران، ڕەنگدان، ئەزموون، لە چلەی چلچرایەکدا، پیاوێ لە دارسێو، خۆم: ئەو وەختەی باڵندەم، پاییزە میوان، کوکوختیە بزێوەکە، گۆڕستانی چراکان، ئێوە بە خۆشەویستیم ئەسپێرن، سروودە بەردینەکان، کۆرس، لە گوڵەوە هەتا سووتوو، حەفتا پەنجەرەی گەڕۆك، کتێبی ملوانکە، تۆ ئەتوانی بە قومێ ماچ بمخەیتەوە هەڵقوڵین، زێ و زنە، تەون، هەست و نەست، ئێستا کچێك نیشتمانمە، ئەسپێك لە پەڕەی گوڵاڵە، نووسین بە ئاوی خۆڵەمێش).
لە ساڵێ 2014 لە سوید ساڵیادی شاعیری نەمر شێرکۆ بێکەس کراوەتەوە. ناوبراو خێزاندار بوو سێ کچ و کوڕێکی هەبوو، لە رۆژی 4/ 8/ 2013 لە وڵاتی سوید کۆچی دوایی کردووەو لەسەر وەسیەتی خۆی تەرمەکەیان بردۆتەوە سلێمانی لە پارکی ئازادی بە ڕێوڕەسمێکی شایەستە بە خاکی
نیشتمان سپێردراوە، وەسیەتنامەیەکی بە دەستی خۆی نووسیووە وا من نووسیومەتەوە و لەگەڵ پۆستەکە و هاوپێچم کردووە، لە سلێمانی قوتابخانەیەکی ئامادەیی کچان بە ناوی شاعیری نەمر شێرکۆ بێکەس کراوە، پەیکەرێکیشی بۆ دروست کراوە لە تەنیشت گلکۆکەی دانراوە. بۆ شاعیری كوردپەروەر شێرکۆ بێکەس هەمیشە و هەرگیز نەمری لە دڵی هەموو شاعیر و رۆشنبیرانی کورد، ئارامگەت پر گوڵ و گوڵزار و چراخان بێت.
وا دوو پارچە شیعری کورتی شێرکۆ بێکەس - تان بۆ دەنووسمەوە:
*یەکەم
لە لای ئەوان
لە پشت هەموو پیاوێکەوە ژنێك هەیە
دەس بە مۆم و دەس بە کتێب و رۆژنامە و
بە شمشاڵ و بە کەمانچە و
دەس بە شەوبۆی خۆشەویستی
لە لای ئێمەش
لە پشت هەموو ژنێکەوە پیاوێك هەیە
دەس بە مار و بلۆك و دڕکەزی و
بە بەردەکانی تەلاق و
دەست بە خوێنی مەرگدۆستی
*دووەم
وێنەیەك
چوار مناڵ...
تورك و فارس
عەرەب و کورد
بە هەر چواریان
وێنەی پیاوێکیان دروستکرد
یەکەم: سەری
دووەم: دەستی
سێیەم: لەشی و قاچەکانی
چوارەم: چەکی
کردە شانی!

سەرچاوە: خۆم و ئەستێرە گەشەكان