جوتیار رەشید
یەکێک لە خەسڵەتە دیارەکانی حکومەتەکانی دونیای مۆدێرنەتەی ئێستا ئەوەیە کە سیاسەتی بەڕێوەبردنی ناوخۆیان وەک ئاوی ڕون ڕونە بەرامبەر گەلی خۆیان،لە بانگەشەی هەڵبژاردنەکانیاندا بەرنامەیەکی ڕونی بەڕێوەبردن ئامادەدەکەن و لە چونە دەسەڵاتیان لایەنی زۆری بەرنامەکەیان جێبەجێدەکەن.
لە بەرامبەریشدا سیاسەتی دەرەوەیان ئەوەندە تۆکمە و شاراوەیە جگە لە چەند ناوەندێکی بیرکردنەوە و بڕیاردان نەبێ ئەویش لە ئاستی کەسیدا وردەکاریەکانی نازانن،بنەمای سەرەکی سیاسەتی دەرەوەیان پاشقولی سیاسیە لە بەرامبەرەکانیان بۆ ئەوەی زۆرترین دەسکەوت بۆ گەل و وڵاتەکانیان بپچرن لە هەر مناوەرە و پاشقولێکیاندا.
دەسەڵاتە تایبەتەکەی هەرێمەکەی ئێمە ڕێک پێچەوانەی ئەو بنەمایەیە کە لە هەموو دونیا پەیڕەو دەکرێ؟!
هەموو دونیای دەرەوە بە دوژمنە خوێنخۆرەکانی کوردیشەوە دەزانن ئەم دەسەڵاتە (چەند موو بە ...... یەوەیە)،هیچ شتێکی شاراوەیان نیە بۆ دەرەوە،ماڵیان لە شوشەی ڕونە،بەڵام لەگەڵ خەڵک و لایەنە سیاسیەکانی هەرێم و پارچەکانی تری کوردستان،تەنانەت لەگەڵ دەوڵەتی عێراقیش کە خۆیان لە نوسینەوەی دەستورە هەمیشەییەکەی و دروستکردنەوەی عێراقی دوای ڕوخانی سەدام بەشدار بون،ماڵیان لە پۆڵا و ئاسنە و بچوکترین وردەکاری ناوخۆییان لە قاسەی ژورە تاریکەکان ئاخنداوە.
هەرچی دام و دەزگایان هەیە تەرخانیانکردوە بۆ کۆکردنەوەی زانیاری لەسەر خەڵکی هەرێم و پارچەکانی تری کوردستان،بچوکترین زانیاریان لەسەر دونیای دەرەوە نیە؟!
بەداخەوە دەسەڵاتی هەرێم توانیویەتی ئەو سیاسەتە هەڵگەڕاوەی بکاتە کەلتور،بەشێکی زۆر لە لێکۆڵەر و شیکەرەوەکانی هەرێم هەمان کەلتوری دەسەڵاتیان وەرگرتوە،ئەوەش نەوەیەک لە لێکۆڵەر و شیکەرەوەی دوو ڕوی ناداپەروەری بەرهەم هێناوە کە بە دوو گوتار و وتاری جیاواز دەردەکەون.
لە کۆڕ و کۆبونەوەی ئاساییدا جۆرێک لە ڕا و بۆچونیان هەیە و کاتێکیش دەچنە شوێنی گشتی یان لەشاشە و ڕۆژنامەکانەوە دەردەکەون بەجۆرێک جوانکاری بۆ ڕا و بۆچونەکانیان دەکەن کە نایانناسیتەوە؟!
ئەوەش وایان لێدەکا وەک دوو ڕو و نادادپەروەر دەربکەون،لەوانەشە ئەوە هۆکارێکی سەرەکی بێزاربونی خەڵک بێ لەو جۆرە کەسانە و بۆچونەکانیان،لە لایەکی تریش بەبێ نرخ سەیرکردنی بیر و ڕاکانیان بێ لە لایەن ناوەندەکانی بڕیار و دەسەڵات.
لەوەش خراپتر ئەوەیە کە خەڵک بێبەش دەکەن لە دادپەروەری ڕاستەقینە و هەڵماڵینی ماسکەکان و دەرخستنی بڕیارە زیان بەخشەکان و لێکەوتەکانیان بۆ خەڵکی ئاسایی،بەوەش وەک هەمیشە هەڵەکار و تاوانباران وەک بەرزەکی بانان بۆی دەردەچن و بە چاو و ڕوی قایمترەوە دێنەوە مەیدان،هەروەک چۆن ئەو بازنە داخراوە دەیان ساڵ لە شۆڕش و شاخ بەردەوام بوو و سێ دەیەشە لەدەسڵاتی هەرێمدا بەردەوامە.
هەموومان ئەو ڕاستیە دەزانین کە پ.د.ک ،دەسەڵاتدار و بڕیار بەدەستی سەرەکی دەسەڵاتە لە هەرێم،کۆی لایەنەکانی تر یان بەشداری دەسەڵاتن یان هەمان ڕۆڵی شیکەرەوە و لێکۆڵەرەوەکانیان هەبووە،تەنها بۆ جارێکیش دادپەروەری ڕاستەقینەی واقع و ناخی خۆیان نەکردوە لەسەر بڕیار و شوێنکارەکانی بڕیارەکانی ئەم دەسەڵاتە و مەترسیە جدیەکانی لەسەر ئێستا و داهاتوی خەڵک و قەوارەی هەرێم.
ئەم چرکە ساتەی ئێستاشمان کە یەکێکە لە مەترسیدارترین ساتەکانی 33 ساڵی ڕابوردومان لە دوای ڕاپەڕینەوە،کۆی لایەنە سیاسیەکان، شیکەرەوە و لێکۆڵەرە سیاسیەکان و ڕۆشنبیرانی هەرێم و کورد لەبەردەم ئۆباڵێکی مێژوییدان،لێیان دەخوازێ ڕا و بۆچونی خۆیان وەک ناخی ڕاستەقینەی خۆیان و بەرژەوەندی باڵای هەرێم و نەتەوەی کورد بە بێ پەردە بخەنە ڕوو.
بە لەبەرچاوگرتنی ئەو ڕاستیەی لە سیاسەتدا سۆز و لێبوردەیی و چاوپۆشی کردن لە هەڵە، بە تایبەتیش لە ساتە هەستیار و مەترسیدارەکاندا مەترسیەکان نەک ناڕەوێنێتەوە بەڵکو خێراتر و چەندبارەیان دەکات،بەتایبەتیش کە لایەنی سەرکێش و هەڵەکار مێژویەکی دور و درێژی لە هەڵە و سەرکێشی مەترسیدار هەبێ لە پێناو بەرژەوەندی تەسکی حیزبی و بنەماڵەیی کاتی.
پ.د.ک وەک هەمیشە ڕۆژ لە دوای ڕۆژ گۆشەی بەردەم خەڵک ولایەنەکان تەسکتر دەکاتەوە هەتا لە کۆتاییدا دەیانخاتە بەردەم دوو ئەگەر کە هەردوکیان دەچنە خانەی بەرژەوەندی خۆیەوە،کورد گوتەنی لە کۆتاییدا (دارێکیان دەداتە دەست هەردوو سەری پیسە)،ئەم سیاسەتی لە گۆشە توندکردنەی پ.د.ک بەرەنجامی خوێندنەوە و شارەزایەتیەتی لە شێوازی مامەڵە و پەرچەکرداری خەڵک و لایەنەکان،هەتا ئێستاش پ.د.ک لەو سیاسەتەی سەرکەوتو بوە و بەرهەمی تاکڕەوی لە دەسەڵاتی هەرێمدا بەرهەمی ئەو سیاسەتەیەت و مامەڵەیەتی لە گەڵ خەڵک و لایەنەکانی تر.
لە کاتێکدا زۆرینەی خەڵکی هەرێم و لایەنە سیاسیەکانی هەرێم،هەموو دۆستەکانی کورد،ئەمریکا لە کۆتاییدا لە ڕێگای نامە مێژوییەکەی تیلرسۆن وەزیری دەرەوەی ئەمریکاوە بە دەسەڵاتدارانی هەرێم و خودی سەرۆکی پ.د.ک (سەرۆکی هەرێمی ئەوسا) یان گوت ڕیفراندۆم لەم ساتەدا ئەنجام مەدەن، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا لە نامەکەیاندا تەنها داوای دواخستنی یەک ساڵیان کردبوو،لە بەرامبەردا پەیمانی پشتیوانی ئەمریکا و ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی بۆ چارەسەری کۆی کێشەکانی هەرێم لەگەڵ بەغدا و کۆنفیدراڵی پێدابون.
بەڵام سەرۆکی پ.د.ک (سەرۆکی هەرێمی ئەوسا) خۆی گوتەنی بەبێ ئەوەی(ئا ئەوندە حساب بۆ کەس بکا)،ڕیفراندۆمەکەی ئەنجامدا.
ئەو ڕیفراندۆمەی هەتا ئەم چرکە ساتەش خەڵکی هەرێم باجی دەرەنجامەکانی دەدا،تەنانەت ئەم ڕەوشە ترسناکەی ئێستا دووبارە پ.د.ک بە بەشداری نەکردنی لە هەڵبژاردندا دەیخوڵقێنێ یەکێکە لە مەترسیدارترین دەرهاویشتەکانی ڕیفراندۆم.
چ موفارەقەیەکی سەیرە!
ئێستا هەموو دونیا بە نەتەوە یەکگرتوەکان و دۆستەکانی نەتەوەی کوردەوە،جیهانی ڕۆژئاوا لە پێش هەمووشیانەوە ئەمریکا ساڵێک زیاترە بە بۆنە و بێ بۆنە داوا لە دەسەڵاتدارانی هەرێم دەکەن هەڵبژاردن ئەنجام بدەن،کەچی ڕێک بە پێچەوانەی ڕیفراندۆمەوە کێشە بۆ هەڵبژاردن دروست دەکەن و ئەنجامی نادەن؟!
سیاسەت مەدار و لێکۆڵەر و شیکەرەوەکانی هەرێم،ڕۆشنبیران و خەڵکی هەرێم،ئەم دوو ڕوداو و بەراودکایەی من لە چەند دێڕێکی سەروتردا باسم کردن،نە مێژویە و نە گێڕانەوەی مێژویی،خۆتان لەم چەند ساڵەی ڕابردوو و ئێستاشدا لە چەقی ڕوداوەکان و دەرەنجامەکانیدا دەژیەن.
تێگەیشتن لەم هەڵە ستراتیجیانەی دەسەڵاتی هەرێم لە سەرو هەموشیانەوە دەسەڵاتدارانی پ.د.ک پێویستی بە شیکردنەوەی قوڵ و خۆماندوکردن نیە،تەنها پێویستی بە بڕیاردان و خۆ ساغکردنەوە هەیە لەدەرەوەی ئەو بەرژەوەندیە حیزبی و کەسیانەی بەم دەسەڵاتەوە دەتانبەستێتەوە.
سەرچاوە : هاوڵاتی
