ئەزمونێکی خراپی دیموکراسی: سەرکوتکردنی دەنگی کورد لە ئەوروپا

 

 دیالۆگی نیشتمان 

 

لە دڵی برۆکسل کە چرایەکی دیموکراسی ئەوروپایە، لەم دواییانەدا ڕووداوێک ڕوویدا کە نیگەرانییەکی جددی لەبارەی دۆخی ئازادی ڕۆژنامەگەری و مافی کەمینەکان لە کیشوەرەکەدا دروست دەکات. پۆلیسی بەلجیکا هەڵیکوتایە سەر کەناڵێکی شەرعیی کوردی ستێرک، کردەوەیەک کە تەنها بە هێرشکردنە سەر ئازادی ڕۆژنامەگەری و هەوڵدان بۆ بێدەنگکردنی دەنگی کورد وەسف دەکرێت.

گەلی کورد هەزاران ساڵە لەسەرنیشتمانی باپیرانیان دەژین ولە چەند وڵاتێکی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئەوروپادا بڵاوبووەتەوە، 

 لە مێژە پەراوێزخراوە و زۆرجار چاوپۆشی لە مافەکانی دەکرێت. خەباتیان بۆ دانپێدانانی کولتووری و زمانەوانی و سیاسی بە سەرکوت و توندوتیژی بەرەوڕوو بووەتەوە، نەک تەنها لە زێدی خۆیان بەڵکو لە وڵاتانی ئەوروپیش کە بانگەشەی بەرزڕاگرتنی بەها دیموکراسیەکان دەکەن.

هەڵکوتانە سەر کەناڵی ستێرک ڕووداوێکی گۆشەگیر نییە بەڵکو بەشێکە لە نەخشێکی فراوانتری سەرکوتکردنی دەنگی کورد لە ئەوروپا. ئەو دەزگایانەی کە باس لە پرسەکانی مافی مرۆڤی کورد دەکەن و ئەو خەباتە بەردەوامانەی ڕووبەڕووی گەلی کورد دەبنەوە، زۆرجار دەکرێنە ئامانج و دەترسێنرێن و سانسۆر دەکرێن. ئەمەش نەک هەر ئازادی ڕۆژنامەگەری تێکدەدات بەڵکو خەڵک لە دەستڕاگەیشتن بە زانیاری و ڕوانگە گرنگەکان بێبەش دەکات.

ئازادی قسەکردن و ئازادی ڕۆژنامەگەری بەردی بناغەی دیموکراسییە. ئەوان وا لە هاوڵاتیان دەکەن بۆچوونەکانیان دەرببڕن و لێپرسینەوە لە حکومەتەکانیان بکەن و بەشداری چالاکانە لە پرۆسەکانی دیموکراسیدا بکەن. کاتێک ئەم ئازادییانە کورت دەکرێنەوە، بەتایبەتی لە وڵاتێکی دیموکراتی وەک بەلجیکا، پرسیار لەسەر تەندروستی و خۆڕاگری دامەزراوە دیموکراتییەکان دەوروژێنێت.

جگە لەوەش، سەرکوتکردنی دەنگی کورد لە ئەوروپا پەیامێکی ساردکەرەوە بۆ پێکهاتە کوردییەکان و گرووپە کەمینەییەکانی دیکە دەنێرێت. هەستی پەراوێزخستن و دوورخستنەوە و بێمتمانەیی بەرامبەر بەو دامەزراوانەی کە ماف و بەرژەوەندییەکانیان دەپارێزن، بەهێزتر دەکات.

کاتی ئەوە هاتووە وڵاتانی ئەوروپا بیر لە پابەندبوونیان بە بەها دیموکراسیەکان و مافەکانی مرۆڤ بکەنەوە. داکۆکیکردن لە ئازادی قسەکردن و پاراستنی مافی کەمینەکان، بە مافی گەلی کوردیشەوە، دەبێ پرەنسیپێکی دانوستان نەکراو بن کە ڕێنمایی سیاسەت و کردارەکان بکەن.

لە کۆتاییدا، هەڵکوتانە سەر کەناڵی ستیرکی کوردی لە برۆکسل وەک بیرهێنانەوەی توندی ئەو تەحەددایانەی ڕووبەڕووی گرووپە کەمینەکان لە ئەوروپا بووەتەوە و پێویستییەکی زۆر بۆ پاراستنی بەها و ئازادییە دیموکراسیەکان. پشتگوێخستنی ئەم بابەتانە یان چاو لێکردنیان بژاردە نییە. پێویستە وڵاتانی ئەوروپا هەنگاوی کۆنکرێتی بنێن بۆ چارەسەرکردنی ئەم نیگەرانیانە و دەستەبەرکردنی لێپرسینەوە لە پێشێلکارییەکان و دووپاتکردنەوەی پابەندبوونیان بە دیموکراسی و ئازادی و مافەکانی مرۆڤ بۆ هەمووان.