بەرزان حەمەسور
ئیدارەی خۆسەری باکوری ڕۆژهەڵاتی سوریا بە سەرکردایەتی کوردەکان (AANES) کە بە شێوەیەکی باو بەڕۆژئاو ناودەبرێت، وەک ئەزموونێکی ناوازەی حوکمڕانی لە نێوان ململانێ خوێناویەکانی سوریادا سەریهەڵداوە.
وەک کۆنفیدرالیزمی دیموکراسی و یەکسانی جێندەری و حوکمڕانی فرە نەتەوەیی لە ناوچەیەکی جەنگاویدا خۆی ناساندووە. بەڵام ڕووبەڕووی هەڕەشەی بوونگەرایی بۆتەوە، لە دەستدرێژی سەربازی تورکیا و دراوسێ دوژمنکارەکە و نەبوونی دانپێدانانی نێودەوڵەتی. ئەم ڕاپۆرتە لێکۆڵینەوە لەوە دەکات کە چۆن ئانەس بەرەنگاری ئەم فشارانە ڕاوەستاوە، ئەو تەحەدایە گرینگانەی کە ڕووبەڕووی دەبێتەوە، و بۆچی پشتیوانی نێودەوڵەتی لەلایەن ئەمریکا و ئەوروپا و ئیسرائیلەوە بۆ مانەوەی زۆر گرنگە.
ئیدارەی کوردی AANES وەک ئەزمونێکی دیموکراسی لە ئاژاوەی شەڕی ناوخۆی سوریا لەدایک بووە، ئەمڕۆ وەک ئەلتەرناتیڤێکی لامەرکەزی و گشتگیر بۆ دەسەڵاتی تاکڕەوی دیمەشق پێشکەش دەکات. مۆدێلی حوکمڕانییەکەی جەخت لەوە دەکاتەوە:
1- پێکەوەژیانی نەتەوەیی: کورد، عەرەب، ئاشووری و کەمایەتییەکانی دیکە، ڕۆڵی دەسەڵات و بڕیاردانیان هاوبەشە.
2- یەکسانی جێندەری: سیاسەتەکانی سەرکردایەتی هاوبەش لەلایەن ژن و پیاوەوە لە هەموو پۆست وجومگەکانی دەسەڵاتدا.
3- بەردەوامیی: هەوڵدان بۆ بنیاتنانی ئابووری ناوخۆیی سەربەخۆ لە کۆنترۆڵی تەقلیدی دەوڵەت.
سەرەڕای ئەم دەستکەوتانە، ئیدارەی کورد لەلایەن دیمەشقەوە بە بێ دانپێدانان ماوەتەوە، کە وەک یاخیبوونێک سەیری دەکات کە هەڕەشە لە سەروەری سوریا دەکات. ئەم دانپێنەدانە ڕێگری دەکات لە دەستەبەرکردنی ڕێککەوتنێکی فەرمی بۆ پاراستنی بوونی خۆی.
تورکیا ئانەس بە درێژکراوەی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) دەبنێت، کە بە ڕێکخراوێکی تیرۆریستی دەزانێت. هەڵمەتە سەربازییەکانی ئەنقەرە، وەک ئۆپەراسیۆنی بەهاری ئاشتی لە ساڵی ٢٠١٩، ئامانجیان هەڵوەشاندنەوەی خۆبەڕێوەبەریی کوردە، بە ئاماژەدان بە نیگەرانییەکانی ئاسایشی نەتەوەیی. ستراتیژی تورکیا بریتییە لە:
داگیرکاری سەربازی: هێزەکانی تورکیا و میلیشیاکانی هاوپەیمانی سوریا بەشێک لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریایان داگیرکردووە و هەزاران هاوڵاتی مەدەنی ئاوارەبوون.
هەوڵی بەردەوامی تورکی بۆگۆڕانکاری دیمۆگرافی: تۆمەتی پاکتاوی نەتەوەیی و نیشتەجێکردنی دانیشتوانی غەیرە کورد بۆ کەمکردنەوەی نفوزی کورد.
پەنابردنە بەرئیدارەی خۆجێیەتی زاخۆ وخاپوروهێزە خێڵەکیەکانی سێگۆشەی عێراق،سوریە وترکیا بە پلانی میتی ترکی وپاراستنی سەربە PDK بۆچاودێری و بڕینی ڕێگای هاتوچۆکردن بەتایبەتی گواستنەوەو چارەسەرکردنی بریندارەکانی هێرشەکانی تورکیا بۆسەر ڕۆژهەڵات ،گشت ئەم فشارانە بە فەرمانی مەسرور سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەنجام ئەدرێن .لەکاتێکدا ئەم ڕێکەوتنە دژبە ڕۆژئاو لەدەوروزەمانێکدااکران کە ئاکان فیدان (سەرۆکی دەزگای میتی ترکی)بوو ومەسروربارزانی (سەرۆکی دەگای پاراستنی پارتی )بوو.زۆر بەبەداخەوە تائەمڕۆش خاڵەکانی ئەم ڕێکەوتنە چەپەڵە شێلگیرانە دژبە ڕۆژئاوا کاریثێدەکرێت..!
دابڕانی ئابووری: بڕینی ئاو کارەبا و ئامانجکردنی ژێرخانی ئابوری بۆ لاوازکردنی توانای کارکردنی AANES.
سەرەڕای ئەم تەحەددایانە، هێزەکانی سوریای دیموکرات بە سەرۆکایەتی کورد خۆڕاگرییەکی بەرچاویان نیشانداوە، کەڵک وەرگرتن لە پشتیوانیی بنەڕەتی و ستراتیژی سەربازی کاریگەر بۆ بەرگریکردن لە خاکەکانیان.
تائەمچرکەساتە حکومەتی سوریا لە دیمەشق بەچەقبەستویی دەستوری دژایەتی ئانێس دەکات و حوکمڕانی خۆسەری ئەو وڵاتە وەک هەڕەشەیەک بۆ سەر سەروەری دەوڵەت دەڕوانێت. شرۆڤەکارانی وەک مێرڤان ئیبراهیم دەڵێن دەستووری سوریا بەشێوەیەکی ناڕێژەیی بەرژەوەندییەکانی چینێکی دەسەڵاتداری تەسک بەرجەستە دەکات، پێکهاتە هەمەجۆرەکانی وەک کورد پەراوێز دەخات. لە کاتێکدا کە AANES ئامادەیی خۆی دەربڕیوە بۆ دانوستان لەگەڵ دیمەشق، هەوڵەکان بۆ گەیشتن بە ڕێککەوتن بەهۆی:
ناڕازیبوون لە دیمەشق: ڕژێمی ئەسەد هەر دانپێدانانێکی دەستووری بە خودموختاری کورد ڕەتدەکاتەوە.
نیگەرانییە جیۆپۆلەتیکییەکان: دیمەشق پارێزگاری لە پەیوەندییەکانی لەگەڵ تورکیادا پێ باشترە لە جێگیرکردنی داواکارییەکانی کورد، بەو پێیەی هەردووکیان دژایەتی هاوبەشی خۆبەڕێوەبەریی کوردیان هەیە.
بەبێ چاکسازی دەستوری، کورد لە دۆخێکی نادیاردا دەمێنێتەوە و بەرەوڕووی هێرش و بێمافی سیاسی دەبێتەوە.
پێویستی پاڵپشتی نێودەوڵەتی
بۆ ئەوەی AANES بتوانێت بەردەوام بێت و گەشە بکات، پێویستی بە پشتیوانی نێودەوڵەتی بەردەوام هەیە. سێ ئەکتەری سەرەکی- ئەمریکا، ئەوروپا و ئیسرائیل- دەتوانن ڕۆڵێکی سەرەکی بگێڕن لە پاراستنی ئەزموونی کوردیدا:
ئەمریکا
ئەمریکا هاوبەشی لەگەڵ هێزەکانی SDF کردووە لە شەڕی دژی داعش، کوردەکانی وەک هاوپەیمانی متمانەپێکراو لە بەرەنگاربوونەوەی تیرۆردا ناساندووە.
بەردەوامبوونی بوونی سەربازی ئەمریکا لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا، دەستدرێژی تورکیا ڕادەگرێت و سەقامگیری ناوچەکە مسۆگەر دەکات.
واشنتۆن دەتوانێت نێوەندگیری لە نێوان ئانەس و دیمەشقدا بکات بۆ بەدەستهێنانی یەکلاییکردنەوەی سیاسی، بە بەکارهێنانی سزاکانی سەر ڕژێمی ئەسەد وەکو موزایەدەیەک.
ئەوروپا
پێویستە گەلانی ئەوروپی دان بە گرنگی مرۆیی و ستراتیجیی ئانەسدا بنێن و هاوکاری پێشکەش بکەن و داکۆکی لە نوێنەرایەتی کورد لە کۆڕ و کۆڕبەندە نێودەوڵەتییەکاندا بکەن.
فشارەکان لەسەر تورکیا بۆ ڕێزگرتن لە یاسا نێودەوڵەتییەکان و وەستاندنی دەستدرێژی لە سوریا زۆر گرنگە، چونکە کردەوەکانی ئەنقەرە سەروەری دەوڵەتێکی دراوسێ پێشێل دەکات و بەشدارە لە ناسەقامگیری ناوچەکە.
ئیسرائیل
ئیسرائیل بە هاوبەشی بەرژەوەندی ستراتیجی لە بەرەنگاربوونەوەی فراوانبوونی ئێران و تورکیا، دەتوانێت لە ڕێگەی هاوبەشی هەواڵگری و هاوکاری ئابوورییەوە پەیوەندییەکانی لەگەڵ کورد بەهێزتر بکات.
ئۆتۆنۆمی کورد لەگەڵ ئامانجە بەرفراوانەکانی ئیسرائیلدا هاوتەریبە کە پشتگیری لە هێزە میانڕەو و فرەییەکانیان دەکات لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست.
ئەمڕۆ ئانەس وەک چرایەکی هیوا بۆ داهاتوویەکی دیموکراسی و فرەیی لە سوریا ڕاوەستاوە. بەڵام مانەوەی لەژێر هەڕەشەو دەستدرێژیی سەربازی تورکیا و دوژمنایەتی دیمەشق و پشتگوێخستنی نێودەوڵەتیدایە. تاقیکردنەوەی کورد دەرفەتێکی دەگمەن بۆ بنیاتنانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستێکی ئارام و گشتگیر لەناودەبات..!
ئەم ئیدارە دیموکراتیە ساوایە پێویستی بە پشتیوانییەکی بێوچان هەیە لەلایەن زلهێزە جیهانییەکانەوە. ئەمریکا و ئەوروپا و ئیسرائیل دەبێ دان بەو ئیمتیازە ستراتیژی و ئەخلاقییە بنێن بۆ یارمەتیدانی ئانەس لە خەباتی خۆیدا بۆ چارەنووس و سەقامگیری. بەبێ پشتیوانییەکی لەو شێوەیە، نەک تەنها خەونی کورد بەڵکو هیوای سوریایەکی دیموکراسی ڕەنگە کاڵ ببێتەوە..
