د.توانا
دوای ئەوەی ڕای گشتی نێودەوڵەتیی داگیرکرابوو بەو هەواڵە بەردەوامانەی سەبارەت بە بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە زۆرێک لە وڵاتانی جیهان، و چۆنیەتی خۆپاراستن و بەرەنگاربوونەوەی و کارکردن بۆ دۆزینەوەی دەرمانی گونجاو بۆ نەهێشتنی.
ئەوەی ڕای جیهانی ئیسلامی و عەرەبی داگیرکردووە، جگە لە ڤایرۆسی کۆرۆنا، ئەو شێتییەش کە توشی ڕەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆک کۆماری تورکیا بووە، بێ ئەوەی جۆری ئەم شێتییە بزانێت، ئایا پارانۆیایە یان مانگای شێت؟ یان پارانۆیا تێکەڵ بە مانگای شێت؟
نیشانەکانی شێتی دیارن و لێرەدا پێداچوونەوە بە هەندێکیان دەکەین:
یەکەم: پێی وابوو پارێزگاکانی ئیدلب و حەلەب سەر بە سەروەری تورکیان و کار بۆ ڕزگارکردنیان لە دەستی هێزەکانی سوریا دەکات. کەف و ڕەشەبا دەکات، هەڕەشە لە هێزەکانی سوریا دەکات و وادەیەکیان پێدەدات بۆ کشانەوە لە خاکەکانی وڵاتەکەیان، کە ئەوان لە دەستی تیرۆریستە چەکدارەکان ڕزگاریان کردووە کەگشت جیهان دەزانن لەلایەن ڕژێمەکەی ئەردۆگانەوە پاڵپشتی دەکرێن.
دووەم: لەبەردەم بینەری تورکی خۆیدا ڕایدەگەیەنێت کە سنوورەکانی تورکیا تەنها سنووری جوگرافی نین، بەڵکو هەر شوێنێک کە هاوڵاتییەک (خائین بۆ وڵاتەکەی) دڵسۆزی و خۆشەویستی خۆی بۆ تورکیا ڕابگەیەنێت، بە خاک و سنووری تورکیا دادەنرێت، بۆیە بە خاک و سنووری تورکیا دەزانێت ،هەروەک ئەو ناوچانەی کە لەلایەن چەکدارە تیرۆریستییەکانەوە کۆنتڕۆڵکرابوون کە ئەجێندای ئەویان ئەنجامدا، ئەو ناوچانەی تورکیا کە بەهۆی سەروەری و تەماحە فراوانخوازییەکانییەوە کەوتبوونە ژێر کاریگەرییەوە.
سێهەم: ئەردۆغان لە ئەزمونی دۆست و هاوپەیمانەکانی لە قەوارەی زایۆنی لە مەسەلەی پشتێنی ئەمنی لە باشووری لوبنان کە لەژێر لێدانی پیاوانی خۆڕاگری ئیسلامی داڕما و بێ مەرج کشایەوە ..بۆیە ئەردۆغان لەپێش چاوی جیهانەوە بێشەرمانەکاری کرد بۆ ئەزموونکردنی هەمان هەوڵەکان لە باکوری سوریا لە ڕێگەی ئەو هەموو بەکرێگیراو و بریکارە تیرۆریستییەکانی لە ناوخۆی سوریا و بیانییەکان کۆکردەوە بۆ ئەوەی پشتێنەیەکی ئەمنی لە ژێر دەسەڵاتی خۆیدا بەدرێژایی سنوورەکان لەگەڵ سوریا دابمەزرێنێت.
چوارەم: بارودۆخی شێتانەی ئەردۆگان زۆرخراپتر بوو دوای ئەو شکستە گەورەیەی بەکرێگیراوەکانی لە باکووری شاری حەلەب و کردنەوەی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتییەکەی تووشی بوو، هەروەها سوپای عەرەبی سوریا و هێزەکانی یاریدەدەر و هاوپەیمانەکانی بەردەوام بوون لە پێشڕەوی بۆ ڕزگارکردنی هەموو ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی… کۆنترۆڵکردنی گروپە تیرۆریستییەکان لە پارێزگای ئیدلب.
کەهێزەکانی سوریا و یاریدەدەر زیاتر پێشڕەویان کرد، ئەردۆغان شێتتر بوو، تا ئەو کاتەی پاڵ بە هێزە سەربازییەکانیەوە نا بۆ ئەوەی بە شێوەیەکی کاریگەر لەسەر زەوی بەشداری بکەن لە هەوڵێکدا بۆ بەدەستهێنانی سەرکەوتنەکان لە ڕێگەی کۆنترۆڵکردنەوەی شاری ستراتیژی “سەراقیب” کە ڕێگای نێودەوڵەتی دیمەشق- حەلەب “M5”، مسۆگەر دەکات. و دەرئەنجامەکەی بێتوانایی هێزەکانی تورکی دەرکەوت ،تەنانەت بۆ کۆکردنەوەی تەرمی سەربازەکانی، کە ژمارەیان زیاتر لە 150 سەرباز بوو، جگە لە سەدان کوژراو لە نێو بەکرێگیراوەکاندا، و شاری سەراقیب گەڕایەوە باوەش لە نیشتمانى سوریا، ڕزگارى لەدەست داگیرکەرى تورکیا، دواى ئەنجامدانى بەهێزترین و توندترین شەڕەکان لە مێژووى ئەو شەڕانەى کە لەلایەن سوپاى عەرەبى سوریا ئەنجامى دا.
پێنجەم: شێتییەکەی و شکستەکەی لە مەیدانەکەدا وای لێکرد کە داوای یارمەتی لە ناتۆ بکات، وەک ئەندامێکی ئەم هاوپەیمانییە سەربازییە، بەڵام وڵاتانی ناتۆ بە سەرۆکایەتیی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و وڵاتانی ئەوروپی، ڕەتیانکردەوە دەستیان لە پێکدادانی سەربازی لەگەڵ ڕووسیا لە سوریا، و هاوبەشی نەبوو لەگەڵیدا لەم شێتییە. سەبارەت بە هاوپەیمانەکەی ئیسرائیل، بە پەلە یارمەتی دەدا لەڕێگەی بۆردومانکردنی شوێنەکانی سەر بە سوپای عەرەبی سوریا و هاوپەیمانەکانی لەڕێگەی هێرشی موشەکیەوە، بەڵام سوپای سوریا دڵنیای کردەوە کە زۆربەیان خراونەتە خوارەوە پێش ئەوەی بگەنە ئامانجەکانیان.
شەشەم: دوای ئەوەی لەلایەن وڵاتانی ئەوروپی و ناتۆوە بێ هیوا کرا، بڕیاریدا سنوورەکانی بۆ پەنابەرانی سوریا و غەیرە سوریا بکاتەوە بۆ ئەوەی لە ڕێگەی دەریاوە و وشکانییەوە بەڕووی وڵاتانی ئەوروپادا بپەڕنەوە وەک تۆڵەی وەڵامنەدانەوەیان بۆ هاوکارییەکانی. لێرەدا شێتییە گاکانی بە بەکارهێنانی سەدان هەزار پەنابەری سوری و غەیرە سوریا سەرهەڵدەدات، کە بانگەشەی شەڕی سوریا بۆیان دەکات، بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانی، بەبێ ڕەحم فڕێدانیان بۆ ناو دەریا و لەسەر سنوورە وشکانیەکان، تەنها بۆ ئەوەی بە توندی لەلایەن کەشتی و هێزەکانی وڵاتانی ئەوروپاوە ڕێگرییان لێبکرێت، بەتایبەتی کە ئەو وڵاتانە باش ئاگادارن کە گروپی تیرۆریستی هەن، دزەکردنە ناو ئەم کۆچبەرانە، ئەمەش شتێکە کە هەواڵگری تورکیا زیاتر لەوانی تر دەیزانێت. ئەمەش وای لە یەکێتی ئەوروپا کرد کە هۆشدارییەکی توند بۆ ئەردۆغان دەربکات و داوای کرد کە دەستبەرداری ئەو شێوازە شێتانە و بێباکانە بێت.
حەوتەم: دوای ئەو هەموو شکستە سەربازی و شکستە سیاسیانە، ئەردۆغان جگە لە شێتی توشی خەونبینین بوو، دوایین لێدوانی لە پەرلەمانی تورکیا لە وەڵامی سەرۆکی ئۆپۆزسیۆنی تورکیادا بوو کە تۆمەتباری کردبوو بە کوشتنی سەربازانی تورکیا لە شەڕێکدا کە هی تورکیا نەبوو،شەڕەکانی سوریای وێنا کرد بەشەڕەکانی پێغەمبەری ئیسلام وتی، "سەربازانی تورکی لە داگیرکارییەکان شەهیدیان پێشکەش کرد لەجەنگی" بەدر و ئەلخەندەق و حەنین" و ئەندامانی پارتە تیرۆریستییەکەی خۆی چەپڵەیان بۆ لێدا...! ئەمە بەیەکجاری بوو بە گاڵتەجاڕی لەناو پەرلەمان و گاڵتەجاڕی بۆ هەموو ئەوانەی دوایی ئەمەیان بیست خەونبینین و بیدعە!
هەشتەم: بەهۆی هەڵوێستە شێتانەکانییەوە، شەڕی مشتومڕ لە ژێر قوبەی پەرلەمانی تورکیا لە نێوان ئەندامانی پارتەکەی و هاوتاکانیان لە لایەنە ئۆپۆزسیۆنەکانەوە ڕوویدا، کە ڕەخنەیان لە ئەردۆغان گرت و بە بەرپرسیاریان زانی لە کوشتنی ژمارەیەکی زۆر لە سەربازانی تورکیا لە شەڕێکدا کە... ئەردۆغان بە شێوەیەکی شەخسی هەڵیبژاردووە وسەرپەرشتی ڕاسەوخۆی کردووە،وەک جەنەڕاڵێکی سەربازی !
دوای ئەو هەموو دؤڕاندنانە ئەردۆغان بەدەستی پووچەوە چووە ڕووسیا بۆ ئەوەی چاوی بە ڤلادیمێر پوتین سەرۆکی ڕووسیا بکەوێت هیچی بەدەستەوە نەمابووجگە لە شێتی و نائومێدی و شکست. ئایا سەرۆک پوتین لە ئەرکی مامەڵەکردن لەگەڵ ئەم شێتە بێباکانە و گەڕاندنەوەی بۆ قەبارەی ئاسایی خۆی و قەناعەت پێکردنی کە سوریا هی سوریایە و دیمەشق درێغی ناکات لە ڕزگارکردنی دوا بستی خاکەکەی لە پیسبوونی گروپە تیرۆریستییە چەکدارەکان لە سووریا، کاتێک بە دۆڕاو و شکاوی گەڕایەوە ،ئیتر ئاوارە بوو بۆ ناو قەوارەی زایۆنیستی بە هەموو کۆیلەبوون و بەکرێگیراوەیەکانییەوە.
ئەمڕۆ گشت بڵقەکانی ئەردۆغان کۆتاییان هاتووە و قەڵغانی بەهارییەکەی پاشەکشەی کردووە، جامی خەونەکانی شکا و کەوتۆتە خوارەوە لەسەر دەستی پیاوانی سوپالە سوریا ولەسەر دەستی جەنگاوەرانی پارتی کرێکاران لە قەندیل لەکوردستان و ئێران ، قەڵغانەکەی گۆڕاوە بۆ پارچە کاغەزێکی پارچە پارچەکراو لە ژێر پێڵاوی خانمە جەنگاوەرەکانی کوردانی ڕۆژئاوا..... ئەمڕۆ شێتانە پەلامار ئەدات ،کەسی بەدەسەتەوە نەماوە ، هەمووان تێگەیشتن کە شێتە وتورکیاو ناوچەکەش پەلکێشی شەڕێکی گڵاو دەکات .ساختەو دزینی دەنگەکانیش فریای ناکەون.
ئەگەر ئەوەندە ژیربوایە سەکتەیەک دڵی لەلێدان بخات...کارەکەی ئاسانە ،ئەگەر نا دەبێت زەحمەت بکێشێ ...خۆی بکوژێ !
