كتێبی ''كوردبوون به‌شێك له بیره‌وه‌رییه‌كانی كاپیتان حه‌مه‌دی مه‌ولووده چرچی''، له كۆكردنه‌وه و ساغكردنه‌وه و به‌ڵگه‌مه‌ندكردنی وریا ماملێیه‌وه له دووتوێی 522 لاپه‌ڕه‌دا له‌لایه‌ن ناوه‌ندی چاپه‌مه‌نی "49 كتێب" چاپ و بڵاو كرایه‌وه.
وریا ماملێ به"وشه"ی گوت، ئه‌م كتێبه به‌شێكه له بیره‌وه‌رییه‌كانی نه‌مر كاپیتان محه‌مه‌د مه‌ولوودیان یا حه‌مه‌دی مه‌ولوودی ''چكاوه‌ند''ه كه 51 ساڵ دوای نووسینه‌وه‌ی بڵاو ده‌كرێته‌وه.
ئه‌و گوتی، ناوبراو شایه‌دی شه‌ڕی نێوان قه‌یسه‌ری ڕووس و سوڵتانی عوسمانی له سابڵاخ و ڕه‌شه‌كوژی خه‌ڵكی ئه‌و شاره له‌لایه‌ن قه‌زاقه‌كانی ڕووسه‌وه بووه. ئازادكردنی سابڵاخ له‌لایه‌ن سمایل ئاغای سمكۆی به چاوی خۆی بینیوه. له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك له لاوانی سه‌رده‌می خۆی له ساڵی 1939ز یه‌كه‌م حزبی مۆدێڕنیان له ڕۆژهه‌ڵاتیی كوردستان بنیات نا به‌ناوی ''حزبی ئازادیی كوردستان'' كه پاشان كرا به ''كۆمه‌ڵه‌ی ژ.ك''، له ئاكامدا بوو به ''حزبی دیموكراتی كوردستان''. له ساڵی 1941 وه‌ك سه‌رۆكی شاره‌وانی له‌و شاره خزمه‌ت ده‌كات.
وه‌ك زیاتر خستیه ڕوو، كاپیتان محه‌مه‌د مه‌ولوودیان، له سه‌رده‌می كۆماری كوردستاندا پله‌ی كاپیتان وه‌رده‌گرێ و له‌وكاته‌وه به‌هۆی ئه‌و قاره‌مانه‌تییانه‌ی له خۆی پێشانی دابوو، به كاپیتان حه‌مه‌دی مه‌ولوودی ناوی ده‌ركرد. ناوبراو ڕاسته‌وخۆ له‌لایه‌ن پێشه‌وا قازی محه‌مه‌ده‌وه ئه‌مری وه‌رگرتووه و به خۆی و به پێشمه‌رگه‌كانی، وه‌ك فیدایی چاویان لێ ده‌كران و دژوارترین ئه‌ركه‌كانیان پێ ده‌سپاردن.
ئه‌وه‌شی گوت، كاپیتان محه‌مه‌د مه‌ولوودیان بیره‌وه‌رییه‌كانی له‌وباره‌وه پڕن له زانیاری نه‌بیستراو و تازه و ده‌گمه‌ن كه تێیدا ده‌چێته ناو ناخی ڕووداوه‌كان، كه‌مایه‌سییه‌كان، گومانه‌كان و ئازاره‌كان. كه‌س هه‌ڵنابوێرێ و ڕاستگۆیانه به‌ڕه له‌سه‌ر هه‌تیو هه‌ڵده‌داته‌وه. كۆمه‌ڵێك ڕووداو باس ده‌كات كه تا ئێسته وه‌ك ڕازی سه‌ربه‌مۆر مابوونه‌وه.
كاپیتان به‌هۆی ئه‌و سه‌ركه‌وتنه گه‌ورانه‌ی بۆ كوردستان تۆماریان ده‌كات، پله‌ی به‌رز ده‌بێته‌وه بۆ مایۆر یان ''سرگرد – ڕائید'' هه‌روه‌ها پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د ناسناوی ''قاره‌مانی كوردستان''ی پێ ده‌به‌خشێ. له دوای تێكچوونی كۆمار، كاپیتان محه‌مه‌د و پێشمه‌رگه‌كانی خۆ به‌ده‌سته‌وه ناده‌ن و تا دوا فیشه‌ك شه‌ڕ ده‌كه‌ن. ئینجا له‌گه‌ڵ ئه‌فسه‌ره كورده‌كانی باشوور، خۆیان ڕاده‌ستی حكوومه‌تی عێراق ده‌كه‌نه‌وه كه به‌داخه‌وه ئه‌فسه‌ره قاره‌مانه‌كان له سێداره ده‌درێن و كاپیتانیش نزیك دوو ساڵان زیندانی ده‌كرێ. له‌و ماوه‌یه‌دا ده‌وڵه‌تی ئێران بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ی كاپیتان بڕه پاره‌یه‌كی زۆر ده‌كاته خه‌ڵات بۆ هه‌رچه‌شنه سه‌ره‌داوێك بۆ به‌ده‌سته‌وه‌دانی كاپیتان، له‌ولاشه‌وه شێلگیرانه گوشار ده‌خاته سه‌ر ده‌وڵه‌تی عێراق به هه‌وڵ و تێكۆشانی كوردانی مه‌ردی باشوور، له گرتووخانه ڕزگار ده‌كرێ و له گوندی "خه‌لان و زینوێ شێخی" له سێبه‌ری حه‌زره‌تی شێخ عه‌لائه‌دین نه‌قشبه‌ندیدا ده‌گیرسێته‌وه.
دیسانیش ده‌وڵه‌تی ئێران ته‌نگی پێ هه‌ڵده‌چنێ و داوای ده‌كاته‌وه، بۆیه به ناچار به پێیان و به شاخاندا ڕێی سۆڤییه‌ت ده‌گرێته‌به‌ر
دیسانیش ده‌وڵه‌تی ئێران ته‌نگی پێ هه‌ڵده‌چنێ و داوای ده‌كاته‌وه، بۆیه به ناچار به پێیان و به شاخاندا ڕێی سۆڤییه‌ت ده‌گرێته‌به‌ر و له ئاراس ده‌په‌ڕێته‌وه. له‌وێ دوو ساڵان له گرتووخانه‌كانی سیبێریا ده‌یگرن و بێگاری لێ ده‌كێشن. ئینجا ئازاد ده‌كرێ و مافی په‌نابه‌رێتی پێ ده‌ده‌ن و تا كۆتایی ته‌مه‌نی له ساڵی 1979 له ئازه‌ربایجانیی سۆڤییه‌ت نیشته‌جێ ده‌بێ. له ساڵی 1972 بیره‌وه‌رییه‌كانی خۆی ده‌نووسێته‌وه كه به‌سه‌رهاتی ئه‌و ده‌ستنووسانه‌ش خۆی داستانێكه.
به‌گوته‌ی ماملێ، ئه‌و كتێبه له دووتوێی 522 لاپه‌ڕه‌دا هه‌نووكه له ئه‌وروپا چاپ كراوه و له سه‌رانسه‌ری دنیاوه ده‌توانن سه‌ردانی ماڵپه‌ڕی ''49 كتێب'' بكه‌ن و بیكڕن، به پۆست ده‌گاته ده‌ستیان و هاوكات مامۆستا شێركۆ هه‌ژار موكریانی كوڕی گه‌وره‌ی مامۆستا هه‌ژار موكریانی كه خۆشیان نووسه‌رێكی به‌توانان و زیاتر له 30 كتێبی هه‌یه، پێشه‌كی بۆ كتێبه‌كه نووسیوه.
سەرچاوە: wishe
