پارتی دیموکراتی کوردستان لە تابلۆی ئاڵۆزی سیاسەتی کوردیدا..

 

 

 

  مامۆستا ئاڵا

 

  سەرکردایەتی مەلا مستەفا بارزانی، لە دوای جیابوونەوەی باڵی مەکتەبی سیاسی  دانانی خۆی وەک سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان لە کۆنفرانسی ماوەت لە ساڵی 1965، کاریگەرییەکی بەرچاوی هەبووە، بەڵام لە ژێر پۆشینی ئایدیاڵە دیموکراسییەکاندا تۆڕێکی ئاڵۆز هەیە لە داینامیکی دەسەڵات، وەفاداری خێڵەکی و بەدواداچوونی بێوچان بۆ کۆنترۆڵکردن.
گشت هەنگاوەکان بەوئاڕاستەیەبوون کە پارتی ببێتە "حیزبی قائید" لێدانی عەشیرەتەکانی بادینان ،تیرۆرکردنی نەیاران وسەرۆک عەشیرەتەکانی دەوری خۆی .

دەستگرتنی بنەماڵەی بارزانی بە دەسەڵات، بووەتە هاوواتای هەژموونی پارتی دیموکراتی کوردستان، کە سووڕێکی خێڵەکیی پێش کوردایەتی و هەژموونی بنەماڵەیی پێش نیشتمان بەردەوام پیادەبکات. تا ئاشبەتاڵی 1975 .
لەدوای 1977 پێکهێنانی "قیادەمؤقتە" وەگرتنە دەستی     مەسعوود بارزانی بۆ دەستبەردارنەبوون لە دەسەڵاتی پارتی  لەئێرانەوە  بەڕاوێژی اطلاعاتی شای  ئێران سەریهەڵدایەوە.
لەدوای ڕاپەڕی ویەکەم هەڵبژاردن ودامەزراندنی یەکەم کابینەی حکومەتی هەرێمی کوردستان  ئەم حەزی دەسەڵاتەی مسعود بەرزانی بەزەقی سەری هەڵدایەوە  لەناو حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ساڵی ١٩٩٢ەوە، نموونەی ئەم پلەبەندییە چەسپاوە، کە دڵسۆزی بنەماڵە لەناو خێڵی بەرزانی بۆ خێڵ جێگرەوەی هەموو شتێکی ترە.

ناوەندی شێوازی کارکردنی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ، چەسپاندنی دەسەڵاتە لە ڕێگەی دەستکاریکردن و زۆرەملێکردنەوە، کە زۆرجار لەسەر حیسابی بنەما دیموکراسیەکانە. ئاسایشی کار و قازانجی دارایی پەیوەستە بە بەیعەتێکی بێوچان بۆ سەرکردایەتی حیزب، پەروەردەکردنی کولتوری ملکەچبوون و وابەستەیی لە نێو خەڵکدا.

جگە لەوەش، هاوپەیمانییە ستراتیژییەکانی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ، لەوانەش پەیمانێکی بەدناو لەگەڵ هێزەکانی تورکیا، دیمەنی سیاسیی زیاتر ئاڵۆزتر کردووە و کوتلە کوردییەکان لە دژی یەکتری خستۆتە چاڵ و خەباتی بەرفراوانی کورد بۆ ئۆتۆنۆمی تێکداوە.

ساڵانی ڕابردوو کۆڕێکی ناڕەزایەتی لە دژی دەسەڵاتی پاوانخوازی حیزبی دێموکراتی کوردستانی  پەرەسەندنی بەخۆیەوە بینی، کە بە تۆمەتی ساختەکاری لە هەڵبژاردنەکان، سەرکوتکردنی ئازادی قسەکردن و بەفیڕۆدانی سامانی کوردستان خاڵبەندی کرا. ناوبانگی لەکەدارکراوی ئەو پارتە وایکردووە کە ببێتە پاریای لەسەر شانۆی نێودەوڵەتی، لەگەڵ زیادبوونی تەحەددای یاسایی و کەمبوونەوەی پشتیوانی گشتی هەڕەشەی خنکاندنی دەسەڵاتەکەی دەکات.

لە کاتێکدا کە جەنجاڵی هەڵبژاردنە نزیکەکان گەورەتر دەبێت، پارتی دیموکراتی کوردستان خۆی لە گۆڕەپانێکدا دەبینێتەوە. لە بەرامبەرفشاری ناوەندی لەعێراق، زیادبوونی لێکۆڵینەوە ودادگایی کردن ، تەکینەوەی دۆستەکان لەبەرامبەربەرزبوونەوەی دەنگی بیستراوی نەیارەکان و کەمبوونەوەی جەماوەری لەناوخۆی کوردستان زۆنی زەرد دا،بۆ ئەم جەنگە سیاسیة پارتی دیموکراتی کوردستان خاوەنی سەرۆکێ خێڵەکی  شکستخواردووە،لەگەڵ سامانێکی  زۆری نایاسایی ،کەئەگەری دەست بەسەرا گرتنی لەسەرە ، بۆیە ئەمڕۆ  ئاسۆی شکستی هەڵبژاردنەکان زۆرە لەسەر پارتی وبنەماڵە،  بەڵام دانپێدانانی بێدەنگ بە لاوازییەکانی خۆیان، حزبەکەی بردۆتە لێواری پاشەکشەیەکی ستراتیژیدا  کە بلەرزن و زۆر درەنگ ئاگاداری کاردانەوەی دۆڕانێکی یەکلاکەرەوەی هەڵبژاردنەکان بوونەتوەە!

لەم ساتەوەختە ناجێگیرەی حیساباتدا، ئایندەی پارتی دێموکراتی کوردستان لە تەرازوودا هەڵواسراوە..

ئایا ئەوان بەشداری هەڵبژاردن دەکەن و هەڵدەبژێرن ،دەتوانن بای گۆڕان لە باوەش بگرن  ؟ 
یان خۆیان بە شوێنەواری دەسەڵاتەوە دەلکێنن؟ 
ئەوە کاتێکی کەمی ماوە بزانرێت.. 
بەڵام شتێک کەڕوونە: ڕەنگە سەردەمی هەژموونی بێ کۆنتڕۆڵی حیزبی قائید   وناشەفافی وتێرۆری نەیاران وکڕینی ویژدان و وابەستەبوون بەپارەی نایاسایی ودزراوی میڵڵەت بەرەو کۆتایی بچێت و لاپەرەیەکی نوێ لە سیاسەتی کوردیدا بێتە پێشەوە کە بە لێپرسینەوە و شەفافیەت و خواستە بەکۆمەڵەکانی گەلی کورد پێناسە دەکرێ .