لاپەڕەیەكی ونكراوی مێژووی شۆڕشی ئەیلوول

   مامۆستا جەعفەر

 

حوزەیرانی ساڵی 1963 رژێمی بەعس بەیانێكی توند و زبری  لە رادیۆ و تلفزیۆن و رۆژنامەكاندا دژی بەڕێزان: شێخ جەباری جەباری و عادل عیزەت ئەحمەدی جەباری بڵاوكردەوە. داوای كردبوو ئەم دوو كەسایەتیە، بە زیندوویی یان مردوویی دەست بەسەر بكرێن. گوایە: ئەم  دوو كەسایەتیە ئاڵای یاخیبوونیان دژی رژێمی بەغدا بەرز كردۆتەوە و زیانی قورسیان بە سوپای عێراق و دامەزراوە گرنگەكانی  گەیاندووە. بەیانەكەی رژێم، هەردووكیان بە ( الشقی ...) ناو دەبات. پێش ئەم بەیانە، حكومەتی بەغدا دژی هیچ  سەركردە و دامەزراوەیەكی شۆڕش بەیانی فەرمی دەرنەكردووە. 

شێخ جەبار جەباری كێیە و بۆ حكومەت ئەم بەیانە توندەی دژی ئەم و كاك عادل دەركردووە ؟

شێخ جەباری جەباری ( 1897- 1964) كوڕی سەید محەمەدی جەبارییە، سەرۆكی عەشیرەتی جەباری و پیاوێكی خوێندەوار و زیرەك بووە. سەید محەمەدی جەباری، یەكێك بووە لە سەركردە مەزنەكانی  بزوتنەوەكەی شێخ مەحمودی حەفید.

شێخ جەباریش پەیوەندییەكی توند و تۆڵی لەگەڵ شێخ مەحمودی حەفید هەبووە و لە نامەیەكدا شێخ مەحمودی حەفید بە برازای ئازیز ناوی دەبات. بەدرێژایی چلەكان و پەنجاكانی سەدەی پێشوو، چەندین جار تووشی گرتن و دوورخستەوەی زۆرەملێ بووە. مەلیك فەیسەلی دووەم لە قەسری ریحاب پێشوازی لێی كردووە. بە یەكێك لە كەسایەتیە ناودارەكانی عێراق دانراوە. 

پاش ئەیلوولی 1961 داوای لە هەموو ماڵێكی دێهاتی جەباری  كردووە ، چەك بكڕن و خۆیان بۆ پشتیوانی شۆڕش و خەبات ئامادە بكەن. رەوانشاد مام جەلال لە تەكیەی جەباری سەردانی كردووە. سەرەتای شەستەكان لەگەڵ ژمارەیەك كەسایەتی رەوانشاد مەلا مستەفای بارزانی لە ناوپرداندا پێشوازی لێ كردوون. 

عادل عیزەت جەباری: ساڵی 1960 لە تەمەنی هەژدە ساڵیدا، ئەندامی لقی كەركوكی  پارتیی دیموكراتی كوردستان بووە. ئەیلوولی 1961 روو دەكاتە شاخ. لە ئەنجامی ئازایەتی و چالاكی پێشمەرگانە و ئاستی رۆشنبیری سیاسی،  دەبێتە فەرماندەی هێزی گەرمیان. 

ساڵی 1963 پلانێكی تۆكمە دادەنێت، بە دەستەیەكی بچووكی ( پ . م ) پەلاماری  چاڵە نەوتی زەمبوور دەدەن و دەیگرن. هەرچەند هێزێكی سەربازی گەورەی رژێم،  پاسەوانی ئەو چاڵە نەوتە دەكات. سەربازەكانی پاش بە دیل گرتنیان سەریان لەوە سووڕدەمێنێت: چۆن هێزێكی وا بچووك توانیویەتی لە ماوەیەكی كورتدا ئەو چاڵە نەوتە بگرێت و ئەو هێزە داماڵەخاس بكات؟

كاك عادل عیزەت: شەهیدێكی زیندووە،  ساڵی 1964 لە شەڕێكی قورس دا، بە خەستی بریندار دەبێت. ئەم پیاوە ئەوەندە پاك و دڵسۆزو ئازا بووە. لە هەمان ساڵدا  كارەساتی شەڕی براكوژی روودەدات. لەو كاتەوە دەڵێت (نابێ كورد دەست بخاتە خوێنی یەكتریەوە ) بەلایەوە زەحمەت دەبێت درێژە بەكاری فەرماندەیی پێشمەرگەیی و چالاكی  سیاسی بدات و تا ئەمڕۆ جارێكی دی تێهەلنەچۆتەوە و بە سەربەرزی دەژێت.

هیوادارم خەمخۆران و ئەوانەی لە بواری ئەرشیڤ كار دەكەن، هەوڵ بدەن بەیانی حكومەتی عێراق  سەرلەنوێ بڵاوبكەنەوە و بە تێروتەسەلی لەسەر ئەم دوو كەڵەپیاوە تێكۆشەر و خەباتگێڕە بنووسن. هێشتا بەڵگەنامەی زۆر لەبەر دەست دا ماوە و كەسانی بەتەمەنیش دەتوانن شایەتی خۆیان بۆ مێژوو  بدەن. بەم كارەشیان مێژووی گەلی كورد دەوڵەمەندتر دەكەن.

سەرچاوە :خەندان