مامۆستا ئاڵا
گەلی کورد لە مێژە وەک نەتەوەیەکی بەخاوەن بەزەیی و خۆڕاگر ناسراوە، سەرەڕای ئەوەی بە درێژایی مێژووی خۆی ڕووبەڕووی چەندین ئاستەنگی بووەتەوە. ئەم هەستە قووڵەی بەزەیی زۆرجار لەگەڵ نەریت و خورافاتە کولتوورییەکان تێکەڵ دەبێت کە لە کاتێکدا لە مرۆڤبوونی خۆیاندا زەمینەسازیان بۆکردووە، هەندێکجار وەک لاوازی لە کایە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکاندا ڕۆڵی خراپیان لەسەر دۆزی میللەتی کورد بووە.
هەروەک مێژوو دەریخستووە، ئەم بەزەییە لەلایەن هێزە جۆراوجۆرەکانی دەرەکی- تورک، عەرەب، فارس، جوولەکە، ئینگلیز و فەرەنسی- دژی کورد خۆیان بەکاریان هێناوە، کڵاویان لەسەر نراوە. هەر ئەم لایەنەی ناسنامەی کەسایەتی کوردە کە ئەمڕۆ شایەنی هەڵوێستەو توێژینەوەی ووردو ئەکادیمی پسپۆرانی کوردە ..! بەتایبەتی لە چوارچێوەی واقیعە سیاسییە مۆدێرنەکاندا.تاچیتر خۆشباوەڕو کاڵفام وبەبەزەیی نەبن ..
یەکێک لە تێبینییە سەرەکییەکان ئەوەیە کە کورد کاتێک فشار دەخرێتە سەر یان ولە سنووری بەزەیی یان حوکمدانی ئەخلاقیدا ڕزگاری دەبێت، توانای بڕیاردانی یەکلاکەرەوە و حیسابکراوتری هەیە..!
وابەستەبوونی کورد بە بەزەیی زۆرجار بووەتە هۆی دەستبەردای دوژمنی دەرەکی ودووبەرەکی ناوخۆیی، دوژمنانی دەرەکی ئەم خاڵە لاوازەی پێکهاتەی کەسایەتی کوردیان زانیوەو زۆرزانانە بۆ قازانجی خۆیان یارییان بە سۆزیی سەرۆک خێڵ ومیرنشینە کوردە دیارەکان کردووە.
لاوازی کورد لەم بوارەدا لە مێژوودا کراوە بە ئامرازێک بۆ یاریکردن و کۆنترۆڵکردنی کورد، زلهێزەکانی دەرەوە هەمیشە ناتەباییان لە نێوان هێزە کوردییەکان چاندووە، بە سود وەرگرتن لە ململانێ و دووبەرەکییە ناوخۆییەکان.
نموونەیەکی زەق و دیاروزیندوی لەم دەستێوەرداناانەی داگیرکەرنی نیشتمانی کورد لەهەشتا سالی رابووردو تا ئەمڕۆ لەناوخودی کۆمەڵگەی کوردییەوە دێت، بەهۆی خێڵێکی کوردی وبنەماڵەیەکەوە.. بەتایبەتی ڕۆڵی بنەماڵەی بارزانی. میراتی مەلا مستەفا بارزانی، سەرۆکی خێڵی بارزان بۆ مۆنۆپۆلکردنی سەرۆکایەتی پارتێک گوێزراوەتەوە بۆ سەرکردایەتی ئێستای سەردەمی مەسرور بارزانی، پرسیاری زۆر دەوروژێنێت کە چۆن یەکڕیزیی کورد بەهۆی ململانێی دەسەڵات و کاریگەرییە دەرەکییەکانەوە پارچە پارچە کردووە. لە ڕووی مێژووییەوە پەرۆشی بنەماڵەی بارزانی بۆ دەەسەڵات وداگیرکردنی کانی وئاووزەوی گۆڕدرا بۆ هێرشەکانیان بۆ سەر عەشیرەتە کوردییەکانی دیکەی دەوروبەریان وەک هەرکی و سورچی و زێباری،مێرگەسوری و شیروانی.. وەدەرپەڕاندنی زۆربەی ئەم خێڵانە لەزێدی خۆیان وپەنابردن بۆ باوەشی دەوڵەتی عێراق ، هەر زوو بۆیەکەم جار بەقاموسی دوژمنایەتی مەلا مستەفا ناوی "جاش" یان لێنرا !
ڕۆچوونی مەلا مستەفا بارزانی بۆ حەزەکانی لای هێزە دەرەکیەکان زۆرخراپ قۆسترایەوە ،لێرەوە تۆوی دوژمنایەتییان لەناو ماڵی کورداچاندووە کە تا ئەمڕۆش درێژەی هەیە.. وە پاشان کاریگەری حەزی پاوانخوازی مەلامستەفا وبنەماڵە وخێڵەکەی بە هەرچوار پارچەی کوردستاندا پەلیکێشا، لەمێژووی کوردا هەر بۆیەکەمجار لەسەر دەستی مەلا مستەفا وخێڵەکەی بەپلان وبەویستی داگیرکەران دروستبوو.. دەستیپێکردنی تیرۆرکردن وڕاوەدوونان وڕادەستکردنەوەی شۆڕشگێڕانی پارچەکانی کوردستان دوژمنایەتییەکی لەمێژینەی دروستکردووە کە دۆزی گشتیی کوردیان لاواز کردووە .
گەڕانەوەی مەلا مستەفا لە ساڵی ١٩٥٩ کە لەلایەن سەرکردە کوردەکانی وەک ئیبراهیم ئەحمەد وهەمزە عەبدوڵاو حیلمی عەلی شەریفەوە هێنرایەوە، خاڵێکی گرینگ بوو لە سیاسەتی کوردیدا. لەو کاتەوە پارتی دیموکراتی کورد کە دوای کۆنگرەی ماوەت بەبێ ئامادەبوونی 12 ئەندامی م س مەلا مستەفابارزانی خۆی کرد بەسەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردو زاڵ بوو بەسەرپارتیدا ، لەوساتەوە ڕۆڵی ناوەندی لە داڕشتنی پێشهاتە سیاسییەکانی کورددا هەبووە. ئەمڕۆ مەسروربارزانی بێگوێدانە هیچ بنەمایەکی یاسایی یان دیموکراتی درێژە بەم میراتە دەدات، بەڕواڵەت جێگری سەرۆکی پارتێکی دیموکراتیە بەڵام هەرگیز ئامادە نییە دەستبەرداری دەسەڵات بێت، سەرەڕای هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی کوردستان لە مانگی ئۆکتۆبەری ٢٠٢٤. بەڵام دوودڵی میللەت لە ڕادەستکردنی دەسەڵات ئەوە دەردەخات کە ئاگاداری لێکەوتە ئەگەرییەکانە:
1-ئەگەر مەسروربارزانی دەست لەکاربکێشێتەوە، نهێنی کارە خراپەکانی چەندساڵی ڕابوردوی ئیدارەکەی ئاشکرا بێت.. ودەتوانێت لێکۆڵینەوەی یاسایی بەدوای خۆیدا بهێنێت..!
2- لەم ساتەوەختە سیاسییە ناسکەدا کە هەڵبژاردنەکان بە خێرایی نزیک دەبنەوە، وا دیارە مەسرور بارزانی بڕیاریداوە بە هەر نرخێک بێت دەستی بەسەر دەسەڵاتدا بپارێزێت.
3- ترسی زۆر هەیە لەوەی هەوڵی ساختەکردنی ئەنجامی هەڵبژاردنەکان بدات، بەرتیل بە بەرپرسانی کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق بدات، یان دەستکاری پرۆسەکە بکات بۆ دەستەبەرکردنی پۆستەکەی.
4- ئەگەر ئەم تاکتیکانە شکستیان هێنا، نیگەرانی ئەوە هەیە کە بتوانێت پڕۆژەکە بەگشتی بشێوێنێ وئارامی ناوچەکە تێکبدات .
5- ئەگەری زۆرهەیە نائارامی مەدەنی دروستبکات، وەک ئەوەی لە ئابی ساڵی ١٩٩٦دا ڕوویدا سوپای ترکی لەدهۆکەوە بهێنێت بۆهەولێر بۆ تێکدانی یەکڕیزی کورد،ئەوسا هێزی سەربازی مەسرور بارزانی بەپشتیوانی تورکی دەستکراوەترن دەبن بۆ وەشانی گورزی کوشندە لەسلێمانی وئیدارەی ڕاپەڕین لەپشتی قەندیل کەئەمە خەوی لەمێژینەی ئەردۆگانە ،وە زیاترشێواندن وسەپاندنی جەمسەرگیری نوێیە لەناوچەکە .
میراتی خەوەکانی بنەماڵەی بارزانی ئاڵۆزە و هەڵبژاردنەکانی داهاتووش کاتێکی هەستیارو گرینگ بۆ گەلی کوردستان دەهێننەپێش . ئەگەر سەرکردایەتی کورد بەردەوام بێت لە زاڵبوونی هەمان خەوەکانی پێکهاتەکانی دەسەڵاتدارانی خێڵەکی، ڕەنگە سووڕی دابەشبوونی نێوخۆیی و ئیستغلالکردنی دەرەکی بەردەوام بێت. بۆ بەئاگاهاتنەوەو ڕاگرتنی پێشهاتی خراپتر ، کاتی ئەوە هاتووە کە گەلی کورد دان بەکاریگەری ئەودەستکارییە نەرێنیەدا بنێت کە تا ئێستا بەرگەی گرتووە ، چ لە دوژمنانی دەرەکی و چ لە ناو ڕیزە خێڵەکیەکانی خۆیەوەن .
تەنیا بە لەدەربازبوون لەم بازنەی ئیستغلال و گەندەڵییەی هۆش وبیر کە نەتەوەی کورد بەدرێژایی مێژوو تیایدا قەتیسماوە ، دەتوانێت هیوای دروستکردنی داهاتوویەکی یەکگرتووتر و خۆشگوزەرانتر بخوازێت.
کورد بۆ هەنگاونان بەرەو پێشەوە، دەبێ لە خنکاندنی سیاسەتی بنەماڵەیی ڕزگاری بێت و سەرکردایەتییەک بچێنێت کە بەرژەوەندیی گەل لە پێشینەی خۆیدا بێت نەک دەسەڵاتی شەخسی وبنەماڵەی خێڵەکی !.
پێویستە نەوەیەکی نوێی بێلایەن وسەربەخۆ لەسەرکردەی کورد سەرهەڵبدات، کە مێشکیان بە تۆڵەسەندنەوەو ململانێی ڕابردوو پیس نەبوون..
بۆ ئەوەی پردێک لە نێوان ناوچە کوردستانییە دابەشبووەکان بەسەر عەشیرەتەکانی ئەمڕۆدا دروست بکەن. تەنیا ڕۆحی مرۆڤبوون بە یەکڕیزی کوردبوون بە ڕێبازێکی بێلایەنانە لە حوکمڕانیدا، گەلی کورد دەتوانێت بەرەنگاری ئەو یارییە گڵاوانەی ببێتەوە کە چەندین نەوە لە دژی دەکرێت.
بارودۆخی ئەمڕۆی کوردستان، کە گرژییەکانی بەردەم هەڵبژاردنەکان زیادی کردووە، پێویستە ببێتە بانگەوازی بەئاگابوونەوە بۆ هەموو کورد. هەرێم لە گۆڕەپانێکدا وەستاوە، کە ئەنجامەکانی ئەو هەڵبژاردنەی مانگی داهاتوودا دەکرێن دەتوانن ئایندەی چارەنووسی کورد دیاری بکەن.
ئایا گەلی کورد بەردەوام دەبێت لە قوربانی دەستکاریکردنەکانی داگیرکەران ؟
یان دواجار بە حیکمەت و دووربینییەوە دەست بەسەر چارەنووسی خۆیدا دەگرێت؟
وەڵامەکە لە دەستی دەنگدەرانی کورددایە و ئامادەیی ئەوان بۆ دەربازبوون لە گۆمی دووبەرەکی و فشارە دەرەکییەکانە بۆ دەستەبەرکردنی ئایندەیەکی باشتر بۆ هەمووان.
