چیا عەباس
هەڵبژاردن بۆ پەرڵەمانی کوردستان پاش ژانێکی ئاڵۆز و درێژخایان لەسەر دەستی مامانە جادوگەر و فێڵبازەکانی بەغدا بەرێوەچو.
هەڵمەتی هەڵبژاردنی ئەمجارە لێوان لێو بو لە زمانی زبر و توندی کاراکتەرەکانی سیاسی هەرێم، هاوکاتیش ئاوێنەی دەرون و ناخی دێرینی دو هێزی دەسەڵاتدار بو بەرامبەر بەیەکتر.
بەرێکردنی هەڵبژاردنی ئەمجارەش ئاکامی لێکتێگەیشتنێکی ژێربەژێری نێوان ئێران و تورکیا و عێراق و عەرەبی سوننە و ئیدارەی بایدن بو، هەمو هاورا بون دۆخی سیاسی هەرێم و هاوسەنگی هێز تێێدا وەک خۆیان بمێێننەوە چونکە ئەوان چاوەروانی گۆرانکاری هەستیارتر بون لە ناوچەکە. باشوری کوردستان لە جوگرافیای سیاسی ناوچەکە گۆرەپانێکە کە ئیرادەی سەربەخۆیی سیاسی لاوازە، پارچەپارچە کراوە، پێگەیەکی ناجێگیری دەستوری هەیە، زۆر لایەن تەماعیان لێی هەیە چونکە ناوچەیەکی دەوڵەمەندی سەرچاوەکانی وزەیە و زەوی زارێکی زۆر بەپیتی هەیە و هاوکاتیش گەر ئیرادە و نیەتی جدی هەبن دەتوانێت خاڵی بەیەک گەیاندنی سەرجەم بزافەکانی کوردایەتی لە کوردستانی گەورە بێت، بورکانێکە زەمینە و کەرەستەکانی تەقینەوە تێیدا دەکوڵێت. زۆربەی هێزەکانی ناوچەکە و نێودەوڵەتیەکان پشکی خۆیان لە کاریگەری و بەرێوەبردنیدا هەیە و ئەمجارەش ئامانجەکانیان پێکا، بە کوردی و کورتی دەسەڵاتی هەرێم تەنها توانای گوێرایەڵیکردن و بەرێکردنی ئەمری واقعی هەیە.
بەشێکی بەرچاوی هێزە بەشداربوەکان لە هەڵبژاردنەکاندا باس لە ساختەکاری دەکەن و تانەیان لە ئاکامەکان دا. هەر هۆکار وهاندەرێک لەپشت ئەم هەڵوێستانەیاندا بن ئەوەی واقعە وێرانەی عێراق وڵاتی ساختە و دزی و گەندەڵی و میلیشیای مەزهەبی و توندرەوی ئیسلامیە، دەسەڵاتی کوردیش مامەڵە لەگەڵ ئەم واقعە دەکات بە ئومێدی پچرانی پشکی گونجاو بە پێگەی لاواز و ناجێگیری.
شایەرەکانی دەسەڵات و بەشێک لە بەناو میدیای سەربەخۆی ژێربەژێر مێشکی میللەتیان هەراسان کردوە بە تەوەرەکانی موچە و بودجە و پرۆژە. کاڵفامێکیش تێدەگات پرسی موچە بۆ هاوڵاتیانی هەرێم پرسێکی زۆر گرنگە، ئەوەی ئەم تابوری پێنج و بەرپرسەکانیان بەکرادر خۆیان لە قەرەی نادەن ئەوەیە ئەرکە نەتەوەییە بنەرەتیەکانی حوکمرانی هەرێم لە مەقامی سەرەکیدا چەسپاندنی کەسایەتی دەستوری و سیاسی و سەربەخۆیی کیانی هەرێمە لە عیراقێکی دارماو و سیكتاریزم و گەندەڵ و کەلاوەدا نەک راکردن بەدوای سەرابی بیابانی عەنتەر و عەبلەدا، هاوکاتیش کارکردنی جدی و یەکگرتو و دڵسۆزانەیە تا کیانی هەرێم سەرجەم باشوری کوردستان لە خۆ بگرێت، کەچی بەپێچەوانەوە زیاتر لە ساڵە شەر و مەرافەیانە کێ لە کەرکوک و ناوچە زەوتکراوەکان دەسەڵاتدار دەبێت، بۆیە کارەساتەکانی شەری ناوخۆ و ٣١ ئۆگۆست و ١٦ ئۆکتۆبەر و ئاڵۆزیەکانی نەوت و گاز و قەیرانەکانی بودجە و موچە و پەرتەوازەیی هێزەکانی پێشمەرگە و دیاردەکانی گەندەڵی و پێشێلکردنی یاسا ئاکامە چاوەروانکراوەکانی ئەم ئەقڵیەتەن.
ماوەیەکە هەواڵەکانی پێکهێنانی کابینەی نوێ بەرگوێ دەکەون، پارتی داوادەکات بەپێێ ئیستحقاقی هەڵبژرادن بێت، بەواتایەکی تر پشکی شێری بەرکەوێت، یەکێتی کابینەی هاوسەنگ و هاوبەش داوا دەکات، هێزی سێهەمیش، نەوەی نوێ، خۆی مات داوە و چاوەروانی موعجیزەی چاکسازیە لەلایەن نەوەی دێرینی دەسەڵات تا تامی دەسەڵات بچێژێت. .
بابزانین ئەم دەسەڵاتدارانە لەم دۆخە ئاڵۆزەدا خەریکی چین !
دو براکەی یەکێتی
هەرچەندە برا گەورە، باڤڵ تاڵەبانی، ئەزمونی سیاسی و فەرمانرەوایی لە قوبادی برای کەمترە، بەڵام هەڵمەتێکی هەڵبژاردنی چروپڕ و گەرمی بەرێکرد و سەرکەوتو بو پشتگیری و سۆزی بەشێکی بەرچاوی خەڵکی زۆنی دەسەڵاتی حزبەکەی بەدەست بهێنێت، هەرچەندە سەرکەوتو نەبو دەسەڵاتی پارتی بەفەرمی بێنێتە سەرچۆک، بەڵام پشتئەستور بە مێژوی خانەوادە و حزبەکەی داوای پشکی شایستە بەو مێژوە لە حوکمرانیدا دەکات. لێرەدا سەرۆکی یەکێتی چەمکێکی زۆر گرنگ و هەستیار دەوروژێنێت، ئەویش: ئایا دیموکراسیەت لە ناوچەکەمان کە هێشتا وەک دەڵەمە وایە و پرەنسیپ و چەمکەکانی ناجێگیرن و بەدەریش نین لە کاریگەری گەلێک فاکتەر و هێزی ناوخۆی عێراق و ناوچەکە دەتوانێت بەلایەنی کەمەوە حوکمرانیەکی جێگیر و سەربەخۆ و کارا بەرهەم بهێنێت؟ بێگومان سەرۆکی یەکێتی وەڵامی خۆی هەیە بۆ هۆکارەکانی ئەم دەرئەنجامە، گەر بەشێک نەبوبێت لە گەمە قێزەوەناکانی هەڵبژاردن و ئاکامەکانی بەدروست نازانێت پێویستە راشکاوانە قسەی خۆی بکات، ئەوەی ناسراوە بوێری هەنگاوی لەو جۆرانەی هەیە. ئەوەی داوای دەکات حوکمرانیەک لەسەر بنەمای هاوبەش و هاوسەنگ.
قوبادی برای، ناسراوە بە کەسێک دەتوانێت خۆی لە گەڵ ئاگر و ئاو و دارو بەردا بگونجێنێت، سیاسیەکی پراگماتیکی خەست. ئەم کورەی خوالێخۆشبو مام جلال چەندین خەسڵەتی سیاسی باوکی تێدا بەدی دەکرێت، لەوانە: سنورەکانی تەحەداکردن تێناپەرێنێت، ئامادەیە بەنیوەچڵی کێشەکان بهێڵێتەوە تا کار لە کار نەترازێت و بتوانێت لەو دۆخەدا درێژە بە کاریگەری رۆڵی خۆی بدات.
ئەم دو برایە دو روی یەک دراون، دراوێکی تایبەت کە لە هیچ گیرفان و جزدانێکدا نابینرێت، ئەوەی کۆیانی کردونەتەوە وارسەکانی مام جلال ن لە یەکێتی و دەسەڵاتدا و دو کوری خانمێکی تێکۆشەر و ناودارن. هەرچۆنێک ئەم دراوە هەڵدەیت بەروی شێرەکەیدا دەگیرسێتەوە.
دو ئامۆزاکەی پارتی
مسعود بارزانی لەسەردەمی دەسەڵاتی سیاسی و حوکمرانیدا هاوسەنگیەکی لەرزۆکی ناجێگیری لە گەڵ یەکێتی و بەغدا هەبو. دوای شکستهێنان بە پرۆسەی ریفراندۆم و گرژی لە گەڵ دەسەڵاتی بەغدا و ئێران و دەست لەکارکێشانەوەی لە پۆستی سەۆکی هەرێم توانی دەسەڵاتی بنەماڵە و پارتی لە نێو دو ئامۆزادا دابەش بکات، مسعود بارزانی لە دوا کۆنگرەی گشتی پارتی بەسود وەرگرتن لە ئەزمونی خوالێخۆشبو مەلا مستەفای باوکی کە کاتی خۆی کاری کرد دەسەڵات لە دەستی دو کورەکەی خوالێخۆشبو ادریس و مسعود بمێنێت. ئەمە لە سەردەمێکدا بو پارتی وەک هێزێکی گەورە دوای شکستی شۆرشی ئەیلول توانا و دەسەڵاتی جارانی لاواز بون و باری تەندروستی مەلا مستەفا ناجێگیر بو، یەکێتیش وەک هێزێکی رکابەری بەهێز لە گۆرەپانی کوردستاندا کێرڤی لە هەڵکشاندا بو.
مسعود بارزانی لە دوا کۆنگرەکەدا سەرکەوتو بو نێچیر بارزانی و مسرور بارزانی کوریشی وەک دو جێگری سەرۆکی پارتی بچەسپێنێت. هاوکاتیش یەکەم سەرۆکی هەرێمە و دوەمیش سەرۆکی حکومەتی هەرێمە.
هەرچەندە ئەم دو ئامۆزایە جیاوازی گرنگیان لە دیدگا و هڵسەنگاندن بۆ پرسەکانی سیاسی و حوکمرانی هەیە بەڵام ناتوانن لە ئیرادەی مسعود بارزانی دەرچن، چونکە ئەوان دو روی یەک دراون کە لە گیرفان و جزدانی مسعود بارزانیدایە هەڵگیراوە.
ئێستا هەرچۆنێک ئەم دراوە هەڵدەیت بەهەر دو روەکەیدا دەگیرسێتەوە.
خوشک و برا
نەوەی نوێ نە رێکخراوە، نە رەوت و نە حزبیشە، لە بنەرەتدا کۆمپانیایەکی بازرگانی بو و هیچ پرۆگرام و ئامانجێکی سیاسی دیاریکراوی نەبو، لەسەرەتادا هاریکاری و پشتگیری نیشتمانی دەکرد. شاسوار عبدالواحد بەرپرسی کۆمپانیاکە لە کاک نەوشیروان نزیکبو دوای وەفاتی و تێكچونی دۆخی ناوخۆی یەکێتی شاسوار و سروەی خوشکی و چەند هەڵسوراوێکی گۆڕان دۆخەکەیان قۆستەوە و بەرگێکی سیاسیان بەبەری کۆمپانیا بازرگانیەکەدا کرد و ناویان نا نەوەی نوێ. ئەم هەنگاوە سەرکەوتو بو ژمارەیەکی بەرچاوی گەنج و گۆرانخوازان لە دەوریان کۆبکەنەوە.
نەوەی نوێ هێدی هێدی و لەسایەی پارە و دەزگایەکی راگەیاندنی زەبەلاحدا و نزیکبونەوەی خەستیان لە دەسەڵاتی شۆڤینیزمی مەزهەبی و نەتەوەیی لە بەغدا بەرەو گەورەبون دەکشا. لە دوا هەڵبژاردندا فراکسیۆنی سێیەمی بەدەست هێناوە.
ئەم هێزە کە لە ماوەی ساڵانی رابوردودا وەک حاتمی طەی کەرەمی بەخشیوە، ئێستا زەمینەیەکی سیاسی لەرزۆکی هەیە و هیچ دیدگایەکی ستراتیژی قوڵی بۆ کورد و پرسی کوردایەتی نیە بێجگە لە چەمکە باوەکانی چاکسازی و گۆرانکاری نەبێت، دەتوانێت رۆڵێکی هەستیار ببینێت ئەگەر بێت و هەوڵی جدی بدات بۆ پێکهێنانی زۆرینەیەکی جێگیری نیەت پاک و خاوەن متمانە. بۆخۆم گومانی جدیم هەیە بتوانێت ئەوە بکات چونکە بەغدا و چەند هێزێکی ئیقلیمی رێگەی ئەوەی پێنادەن. تا ئەم چرکەیەش روەکانی دراوی نەوەی نوێ دانەرێژراون و تەم و لێڵیان پیوە دیارە.
پێشنیاز دەکەم: دو برا و دو ئامۆزا و خوشك و براکەش لە ژورێکی داخراودا بۆ رۆژێک لەگەڵ یەکتر دانیش و هەرچیان لە ژێرئاو هەیە بیخەنە سەرئاو:
حوکمرانی هاوبەش و هاوسەنگ، حوکمرانی بەپێی ئیستحقاقی هەڵبژاردن و حوکمرانی بۆ چاکسازی. ئەوسات پەیامەکەیان هەرچیەک بێت بە میللەت رابگەیەنن......!
بەم کارەیان خەڵك لە گەلێک سەریەشە دەپارێزن و بەرچاویشیان رونتردەبێت.
سەرچاوە : سپی میدیا
