د.توانا
گەلی سوریا کە لەمێژە دەچەوسێتەوە و گیرۆدەی ئاگری دۆخێکی چەقبەستوو بووە، پاش سەدان ساڵ کوشتاروقڕکردن ، سڕینەوەی ناسنامەی نەتەوەی وکلتوری وئایینی بەرامبەر، ئەمڕۆ لەگێژاوێکی تۆقێنەرتردا خۆی دەبینێتەوە لە تەڵەی نێوان دوو هێزی وێرانکەردا:
ڕژێمێکی دڕندە لە لایەک و ئایدۆلۆژیای توندڕەوی گروپەکانی وەک ئیخوان موسلیمین لە لایەکی ترەوە.
ئەم دۆخە دڵتەزێنەی کەسانێک بەناوی کورسی دەسەڵات وجیاوازی بیری سیاسی ومەزهەبی جیاوازی ئاینەوە نەتەوەیەکیان فڕێداوەتە بەر زەبری لێدان و شەقی ڕۆژگار ، کەسانێک کە دواشت بیری لێناکەنەوە خۆشی وبەختەوەری ژیانی ئاسودەی گەلەکەیانە، هەرگیزئامادەنەبوون قوربانی بۆبدەن وەهەمیشە برینداری و تێکشکاوی گەلیان لاپەشم بووە ، ئەوان گەلیان لەسەر ئازارو ڕەشپۆشی وقوڕپێوان وخەمی پڕوکێنەرڕاهێناوە وئەوسا بێ خەیاڵ بەجێیانهێشتووە .
مێژوویەک لە توندوتیژی و نەهامەتی تۆمارکراوە لەسەر ئەم خاکەبۆ چەندین سەدە ، سوریا خاکێکی دەوڵەمەندی فرەنەتەوەو کولتوور و هەمەچەشنی و مێژوو بووە. گەلی سوریا، بەبێ گوێدانە باوەڕ و پێشینەیان، هەزاران ساڵە لەسەر ئەم خاکە دێرینە پێکەوە دەژین. کەچی خەونی نەتەوەیەکی یەکگرتوو و ئاشتیخواز لە لایەن ئەو کەسانەی کە لە ڕێگەی توندوتیژیەوە بەدوای دەسەڵاتدا دەگەڕێن، چەندین جار لەت بووە بەباچووە. ئەوانەی بەناوی ئایینەوە کوشتن و سەربڕین دەکەن بە هەڵە پێیان وایە دەتوانن بەندەکانی مرۆڤایەتی بسڕنەوە و مافی ژیان لە دراوسێکانیان بسەننەوە. ئەوانەی بەهەزاران ساڵ پێش ئێوە ژیاون .سەرەڕای هەوڵەکانیان، زیاتر لە ١٥٠٠ ساڵە نەیانتوانیوە دڵخۆشی یان ئارامی ڕاستەقینە بدۆزنەوە.
ڕیشەی ئەم نەهامەتییە لە شەڕێکی بەردەوامی - فیکری، دەروونی، جەستەیی و ڕۆحی- کە عەقڵ و دیالۆگ لە بەرژەوەندی توندوتیژی و ڕق و کینەدا وازیان لێهێنراوە... گەلی سوریا لە مافی ژیانی ئازاد ویەکسان و سەربەخۆی بیرکردنەوە و ئیدارەدانی خۆیان زەوت کراون بەڵکو ملکەچی دیکتاتۆری ئایدۆلۆژیا بێگانە و فەرمانڕەوا ستەمکارەکانی ئەودیو سنوور کراون کە هیچ بایەخێک بە کەرامەتی ژیانی مرۆڤایەتی نادەن.
تێچووی گوێڕایەڵی کوێرانە لە هۆکارەکانی کارەساتی سوریا زیاتر ئاڵۆزتر بووە کە زۆر کەس لە پرەنسیپەکانی عەقڵ و بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانە دوور کەوتوونەتەوە. لەبری ئەوەی خەریکی دیالۆگ وگفتوگۆی مانادار بن، ڕێگەیان بە کوتلە سیاسی و گروپەئایینییەکانی ئەودیوسنوورداوە وبیر و کردارەکانیان دیکتە بکەن. ئەم تەسلیمبوونەی هۆشی تاکەکەسی و دەستەجەمعی بووەتە هۆی قووڵبوونەوەی سووڕێکی توندوتیژی و نائومێدی، کە هیچ کۆتایییەکی لە حوکمی چاودا تیا بەدی ناکرێت .
زمانی سوکایەتی و توندوتیژی و ڕق و کینە بۆتە نۆرم، لە کاتێکدا زمانی دیالۆگ و لێکتێگەیشتن بە شێوەیەکی کارەساتبار بە بێ لێکۆڵینەوە وەلانراوە. ئەوانەی دەسەڵاتیان هەیە بەبێ ئەوەی ڕەچاوی خۆشگوزەرانی خەڵک بکەن، ئەو کارە دەکەن و لە ئەنجامدا نەتەوەکانی ی سوریا زەرەرمەند دەبن . ئەگەر ئەم ڕێگایە بەردەوام بێت، ڕەنگە ١٥٠٠ ساڵی تر بەبێ تەنها هەنگاوێک پێشکەوتن تێپەڕێت و سوریا لە دۆخێکی تاریکی و نەهامەتی هەمیشەییدا بەجێبمێنێت..!
بانگەوازێک بۆ گۆڕانکاری
تاکە سوودمەندی ئەم کارەساتە بەردەوامە، لایەنە سیاسییەکان و ئەو سیاسەتمەدارە برسیانەی دەسەڵاتن کە لەسەر دابەشبوون و ململانێ گەشە دەکەن. بۆ ئەوەی گەلی سوریا لەم خولە ڕزگاری بێت، دەبێت گۆڕانکارییەکی بنەڕەتی لە چۆنیەتی نزیکبوونەوە لە ئاستەنگەکانیان ڕووبدات. ئەقڵ و لۆژیک و دیالۆگی کراوە دەبێت جێگەی ڕق و کینە و توندوتیژی بگرێتەوە. کلیلی داهاتووی سوریا لە دەستی گەلەکەیدایە- ئەگەر هەڵبژێرن بۆ وەرگرتنەوەی.
بانگەوازێکە بۆ گەلی سوریا بۆ سەرووی ئەو هێزانەی کە هەوڵی دابەشکردن و لەناوبردنیان دەدەن. داواکردنێکە بۆ ئەوان کە هێزی عەقڵ بدۆزنەوە، بەشداری گفتوگۆی بنیاتنەر بکەن و پێکەوە کاربکەن بۆ داهاتوویەک کە ئاشتی و دادپەروەری و کەرامەت تەنها خەون نین، بەڵکو واقیع بن. تەنها بەو کارە سوریا دەتوانێت هیوای ئەوە بخوازێت کە لە سێبەری ستەم و توندڕەوی دەربچێت، و نەتەوەیەک بنیات بنێت کە هەموو گەلەکەی بتوانن بە ئازادی و هاوئاهەنگی بژین.
