دیالۆگی نیشتمان ..
لە دیمەنە ناجێگیرەکانی سیاسەتی تورکیادا، هەوڵەکانی ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا بۆ پاراستنی کورسی دەسەڵات، ئاگری دووبەرەکیەکی قووڵی لەناو وڵاتدا هەڵگیرساندووە و سێبەرێکی رەشی بەسەر پەیوەندییەکانیدا لەسەر شانۆی نێودەوڵەتی، بەتایبەتی لەگەڵ دۆستەکانی لە پەرلەمانی ئەوروپادا دروستکردووە. لە کاتێکدا ئەردۆغان ڕووبەڕووی یەکێک لە چالاکترین هەڵبژاردنەکانی ژیانی پیشەیی بووبوەوە، وائەمڕۆ ستراتیژییەکانی مشتومڕێکی چڕیان لە ناوخۆ و دەرەوەی وڵات بەدوای خۆیدا هێناوە.
چۆن قومارو گرەوی دوا هەڵبژاردن ، ناسیۆنالیزمی خزانە پێش یەکێتی نەتەوەکانی تورکیا..؟
لە دوایین هەڵبژاردنەکانی تورکیادا، ئەردۆغان خۆی لە دۆخێکی مەترسیداردا بینیەوە. بای گۆڕانکاری بەسەر میللەتدا دەهات و پێدەچوو دەستگرتنی بە دەسەڵاتدا خەریک بوو بخلیسکێت. بۆ دەستەبەرکردنی ئەو دەنگانەی کە پێویست بوون بۆ مانەوە لە پۆستەکەیدا، ئەردۆغانی ئیسلامی ڕووی لە هێزێکی بەهێزی ناو کۆمەڵگەی تورکیا کرد: ناسیۆنالیزم. بە بانگەوازکردن بۆ هەستی ناسیۆنالیستی گەنجان، ئامانجی کۆکردنەوەی پشتیوانی بوو لە وڵاتێکدا کە بە قووڵی دابەشبووە بە درێژایی هێڵە ئایدیۆلۆژی وئاینی نەتەوەییەکان.
بەڵام ئەم ڕێبازە بە تێچووی زۆرەوە هات. ئەردۆغان بۆ هێورکردنەوەی توخمە ڕاستڕەوە توندڕەوەکانی ناو تورکیا، بەتایبەتی پارتی ناسیۆنالیستی، خۆی لە ئاسۆی ئاشتی لەگەڵ پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) دوور خستەوە. ئیدارەکەی لەبری ئەوەی بەدوای ئاشتەواییدا بگەڕێت، ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی دژ بە هێزە کوردییەکان، بەتایبەتی لە قەندیل، کە قەڵایەکی بەهێزی pkk یە لە هەرێمی کوردستانە، بەهاوکاری PDK پەرەپێدا.
دەرئەنجامەکانی ئەم هەنگاوە کورتبینە ئازارشکێن بوو، دواتر نەتەوەکانی ناوتورکیای گەیاندە ناو ئاگرێک ،کەکۆنتڕۆڵ کردنی مەحاڵەو ئازرێکی زۆر کوشندەی بۆ ئەردۆگان وپارتەکەی دروستکردووە، زۆر زەحمەتە بەساغی لێ ی ڕزگار ببێت !
بڕیاری چڕکردنەوەی چالاکییە سەربازییەکان نەک تەنیا پەیوەندییەکانی لەگەڵ دانیشتوانی کورد ئاڵۆزتر کردووە بەڵکو گرژییەکانی ناو تورکیای گەورەتر کردووە ،ئەوکوردانەی ڕووی ئیسلامی ئەردۆگانیان دەبینی وپێیان وابووبە پشتێنی ئیسلامی لەگەڵ ئەردۆگان وپارتەکەی گرێدراون، ئێستا بەزەقی ڕووە ڕاستەقینەکی ئەردۆگان وکابینەکەی لە چەقۆخوێناویەکانی دەست لاوە گورگەبۆرەکانی شەقامەکانی ئەستەمبوڵدا دەبینن...!
هیواکان بۆ ئاشتی، کە سەردەمانێک چرایەک بوو بۆبەرزبوونەوەی لیرەی ڕۆچوو ،بۆ بازارو بوژانەوەی ئابوری بۆ زۆر کەس، ئەمڕۆ کاڵ بووەتەوە و هەردوو پێکهاتەی تورک و کورد لە دۆخێکی نادڵنیایی و ترسدا جێهێشتووە. کردەوەکانی ئەردۆغان ئاگرێکی گەورەتر کردووە کە ئێستا هەڕەشەی سوتانی میللەت دەکات و ئاسۆی یەکگرتوویی و سەقامگیری تادێت زەحمەتتر دەبێت.
لە بەرەی نێودەوڵەتیشدا، هەنگاوەکانی ئەردۆغان سەلامەت نەبووەتەوە. تاکتیکەکانی نیگەرانی بۆهاوپەیمانانی ئەوروپیی دروستکردووە، کە زۆرێکیان هیوایان بە ڕێبازێکی میانڕەوتر و ئاشتەوایی زیاتر لە ڕێبەری تورکیاوە هەبووە. پەرلەمانی ئەوروپا کە سەردەمانێک ئەردۆغانی وەک هاوبەشێک لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگەکانی ناوچەکە دەبینی، ئێستا بە تێکەڵەیەک لە ترس و نائومێدی سەیری کارەکانی دەکات.
لە کاتێکدا تورکیا لەم گۆشەگیرە هەستیارەدایە، ڕێگای پێشەوەچوون پڕە لە تەحەددا. بڵێسەی شەڕی ناوخۆودابەشبوون هەیە، شەڕەکانی ئەودیوسنوور کە ڕۆژانە خێزانەکان تەرمی خوێناوی ئازیزانیان لەسندوقا بۆ دەهێننەوە بەئاڵای سووری تورکییەوە،کە بەوئاگرە سووتاون کە ئەردۆگان لە ڕێککەوتنە ژێربەژێرەکانی لەگەڵ پارتی ناسیۆنالیزمی تورکی بەڵێنی کردنەوەیان دا..!
تورکیا ئاگرێکی تێبەربووە، کوژانەوەی ئەستەمە. هێشتا ئیرادەی ئەردۆغان بۆ دەستگرتن بە کورسی دەسەڵات، تەنانەت بە نرخێکی گرانی لەسەر یەکگرتوویی نەتەوەیی هەیە، وەکاریگەرییەکی درێژخایەنی لەسەر دیمەنی سیاسی تورکیا بەجێهێشتووە.
ئەمڕۆ نەتەوەی تورک و کورد، ڕێگای بەرەو پێشەوەیان ناڕوونە. خەونی چارەسەری ئاشتیانە لە هەموو کاتێک دوورتر دەردەکەوێت ،
شوێنەواری برینی ململانێکانی ئەم دواییە ڕەنگە چەندین نەوە بخایەنێت تا ساڕێژ دەبنەوە، لە کاتێکدایە بەداخەوە کە جیهان تەنها تەماشا دەکات، پرسیارەکە هەر دەمێنێتەوە، ئایا حکومەتەکەی ئەردۆغان دەتوانێت ڕێگەیەک بدۆزێتەوە بۆ کوژاندنەوەی ئەو بڵێسەی ئاگرەی هەڵیگیرساند لە شەڕی دواهەڵبژاردنەکانی تورکیا ، یان تورکیا لە ژێر قورسایی دابەشکارییە ناوخۆییەکانیدا بەردەوام دەبێت لە سووتان؟
لەم کاتە نادیارەدا زۆر گرنگە ئەردۆگان بە هەستیاری و تێگەیشتنێکی قووڵتر لەجاران لە ئاڵۆزییەکانی پەیوەست بەو دۆخەی ئاگرەکەی دەستکردی خۆی نزیک ببینەوەو ببینێ . داهاتووی میللەتانی دێرینی ناو تورکیا، و ئەو ئاشتییەی نێوانیان کە زۆر کەس تامەزرۆین، لە تەرازووەکەدا هەڵواسراوە.چاوەڕوانی زمانی نەرم ودایالۆگی سەرۆکە ژیرەکانە ..
