دیالۆگی نیشتمان..
بانگەوازێک بۆڕاستکردنەوەو کاری میدیا ، دوور لە هەناسەی نەتەوە پەرستی ..
زۆرجار پەیوەندی دیپلۆماسی نێوان گەلان بەندە بە پەیوەندی ورد و ڕاپۆرتکردنی بەرپرسیارانە. ڕووداوەکانی ئەم دواییەی ئەنقەرە کە پەیوەندییان بە لێدوانەکەی ئانالینا بایربۆک وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا و دواتر لێکدانەوەی هەڵەی لەلایەن ڕۆژنامەنووسێکی تورکەوە هەیە، گرنگییەکی ڕەخنەگرانەی ئەم بنەمایانە دەردەخەن. کەیسەکە ئەوە نیشان دەدات کە چۆن وەرگێڕانی هەڵە یان گۆڕانکاری بە مەبەست دەتوانێت گرژییەکان بەبێ پێویست بەرز بکاتەوە و جەخت لەسەر پێویستی چاکسازی خێرا و شەفاف دەکاتەوە.
مشتومڕەکە لەو کاتەوە دەستیپێکرد کە ڕۆیتەرز بە پشتبەستن بە وتارێکی ڕۆژنامەنووسی تورکی ئێجە تۆکسبای بڵاویکردەوە کە گوایە وەزیر بیربۆک داوای لە هێزە کوردییەکان کردووە چەک داماڵن. ئەم ئیدیعایە کە بە لەبەرچاوگرتنی هەڵوێستە مێژووییە نوانسییەکانی ئەڵمانیا سەبارەت بە پرسە کوردییەکان، بەڕواڵەت ئیلتیهابکەر بوو، بە خێرایی بڵاوبووەوە. بەڵام شارەزایان و شایەتحاڵانی ئاشنا بە لێدوانە ڕەسەنەکە بە زمانی ئەڵمانی کێبڕکێیان لەسەر ئەم وێناکردنە کرد.
فێرید خێلیل، دەنگێکی بەڕێز لە شیکاری میدیاییەکان، ئاماژەی بەوەدا کە هیچ دەزگایەکی گەورەی تورکیا لە سەرچاوەکانی خۆیەوە ئەو ئیدیعایەی پشتڕاست نەکردووەتەوە، ئەمەش گومانی لەسەر ڕەسەنایەتیی هەواڵەکە دروستکرد. بە هەمان شێوە قسەی شێخۆ کە زمانی ئەڵمانی باش بوو، پێداچوونەوەی بە تۆمارە نەگۆڕەکەی کۆنگرە ڕۆژنامەوانییەکەدا کرد و پشتڕاستی کردەوە کە لێدوانی ڕاستەقینەی باێربۆک بە هەڵە خراوەتەڕوو.
پەیامی ڕاستەقینەی وەزیر بایربۆک کە لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا پێشکەشی کرد، تیشکی خستە سەر پەرەپێدانی ئاشتی لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا لە هەمان کاتدا چارەسەری هەردوو نیگەرانییە ئەمنییەکانی کورد و تورکیای کرد. بەیاننامەکەی دان بە قوربانیدانی هێزە کوردییەکان لە بەرەنگاربوونەوەی داعشدا نا و جەختی لەسەر پابەندبوونی ئەڵمانیا بە سوریایەکی ئارام و سەقامگیر کردەوە. جێی ئاماژەیە، جەختی لە گرنگی پاراستنی ماف و ئاسایشی هەموو پێکهاتەکانی ناوچەکە کردەوە، بانگەشە بۆ چارەسەری گشتگیر دەکات نەک داواکاری تاکلایەنەی چەکداماڵین.
بڕگە سەرەکییەکانی وتارەکەی بریتی بوون لە:
داننان بە بەشدارییەکانی کورد لە تێکشکاندنی داعش، جەختکردنەوە لەسەر ڕۆڵی ئەوان لە دەستەبەرکردنی ئاسایشی ئەوروپا.
بانگەوازێک بۆ هەوڵە نێودەوڵەتییە هاوبەشەکان بۆ چارەسەرکردنی نیگەرانییە ئەمنییەکان بەبێ ئەوەی هەڕەشە لە یەکپارچەیی خاکی سوریا بکەن.
داکۆکیکردن لە یەکخستنی گروپە چەکدارەکان لە چوارچێوەیەکی یەکگرتوو و ئاسایشی نیشتمانی بۆ سەقامگیری درێژخایەن.
ئەم ڕووداوە جەخت لەسەر ڕۆڵی سەرەکی ڕۆژنامەنووسان و دەزگاکانی ڕاگەیاندن دەکاتەوە لە گەیاندنی وردی لێدوانە دیپلۆماسییەکان. لێکدانەوەی هەڵە یان شێواندنی بە مەبەست دەتوانێت لێکەوتەی دوور مەودای هەبێت، بەتایبەتی لە چوارچێوەی جیۆپۆلەتیکی هەستیاردا. ئەم حاڵەتە ئەم خاڵە گرنگانەی خوارەوە نیشان دەدات:
پشتڕاستکردنەوەی سەرچاوەکان: ڕێکخراوە میدیاییەکان دەبێ وردبینی لە پێشینە بن بە ئاماژەدان بە ئیدیعاکان لەگەڵ تۆمارە فەرمییەکان.
شەفافیەت: کاتێک هەڵە ڕوودەدات، چاکسازی دەستبەجێ و گشتی پێویستە بۆ پاراستنی متمانە.
لێپرسینەوە: ڕۆژنامەنووسان بەرپرسیارێتی ڕاپۆرتکردنیان لە ئەستۆدایە بە دەستپاکییەوە، دوورکەوتنەوە لە هەستکردن یان لایەنگری.
بە لەبەرچاوگرتنی قورسایی ئەو چەواشەکارییە، ئەرکی وەزیر باربۆک و حکومەتی ئەڵمانیایە کە بە ئاشکرا باسی ئەو بابەتە بکەن. لێدوانێکی ڕوون لە میدیای ئەڵمانیا و نێودەوڵەتیدا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە ڕەواندنەوەی سەرلێشێواوی و دووپاتکردنەوەی هەڵوێستی فەرمی ئەڵمانیا سەبارەت بە پرسە کوردییەکان. سەرەڕای ئەوەش، ڕۆیتەرز و ئەو دەزگایانەی دیکە کە پڕوپاگەندەی گێڕانەوەی هەڵەیان کردووە، پێویستە چاکسازییەکان دەربکەن بۆ ئەوەی دڵنیابن لەوەی خەڵک بەلاڕێدا نابرێن.
ئەم ئەڵقەیە وەک بیرهێنانەوەی ئەو هاوسەنگییە ناسکە دەبینرێت کە لە دیپلۆماسی نێودەوڵەتی و ڕاپۆرتکردنی میدیادا پێویستە. پێویستی پەروەردەکردنی گفتوگۆ و لێکتێگەیشتنی یەکتر و ڕۆژنامەگەری لەسەر بنەمای ڕاستییەکان لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگە جیهانییەکان بەهێز دەکات. بۆ ئەڵمانیا و تورکیا و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی فراوانتر، پاراستنی ڕوونی و یەکپارچەیی لە پەیوەندییەکان تەنیا ئەرکێکی پیشەیی نییە- بەردێکی بناغەی متمانە و هاوکارییە.
