1- لە بنەڕەتدا، یەكێك لەو بوارانەی چیرۆك بە توندی پێیەوە پەیوەستە، مرۆڤناسییە. لەڕوانینێكی بەربڵاو و بەرفرەدا دەتوانین بنووسین: هەر چیرۆكێك بێ ناسینی مرۆڤ، ناقیسە. كارەكتەرسازیی، كە یەك لە پایە پتەوەكانی چیرۆكە و لەسەر ناسینی كەسێتی ڕاوەستاوە، ئاخێزگەكەی مرۆڤناسییە. چیرۆك یارمەتیمان دەدات كەس/كەسانێك، كە لە مەتنەكەدا گێڕانەوەگر بوون، باشتر بناسین، دواتر دەگەڕێمەوە سەر ئەم "ناسینە". وەك ئەزموونی خۆم، چیرۆكم دەربارەی هەر كەس/كەسانێك، یاخود ڕووداوێك نووسیبێت، دواتر باشتر و چاكتر لە خودی كەسەكە و خودی ڕووداوەكەش ناسیومە. لەم ماوەیەی ڕابردوودا چیرۆكێكی تازەم نووسی، چیرۆكێك دەربارەی پیرەكان و دنیای پیرەكان، لە ڕێی ئەو چیرۆكە و تەمەنی كەسێتییەكانی ناو چیرۆكەكەوە، بە تەمەنی سیوئەوەندە ساڵی ئێستامەوە، توانیم تەمەنێكی حەفتا بۆ هەشتا ساڵی، بە هەموو ڕەنج و نەخۆشین و لەكاركەوتنی یادەوەرییەوە، بژیم: ئەزموونكردنی داهاتوو!
2- زۆر جار لێرەو لەوێ باسەكان دەربارەی ئەدەبیات دەچنەوە سەر تازەگەریی، چما هەموومان مۆدێرنین و كەسێك لەم نێوانەدا نییە كۆنكەوتە، بەهەرحاڵ، دێین چیرۆك پۆلێنی چەند قوتابخانە دەكەین و چەند میتۆد و تیۆریش دەخەینە خزمەتی ئەو پۆلێن و پێوانەكاریانەوە، پێم وایە كۆی ئەو قسانە كڵێشەیی بن و نە توانای ئەوەیان هەبێت شتێك بە چیرۆكی نوێی ئەمڕۆ زیاد بكەن و نە بشتوانن بە چاوێكی تێپەڕێنەرانەوە شتێك لە چیرۆكی دوێنێ بپچڕن؛ چیرۆكی نوێ و ئەمڕۆ یانی ناسینی مرۆڤی نوێ و ئەمڕۆ، مرۆڤێك كە ئابڵووقە دراوە بە سەدان ئەگەر و تەڵەزگە و گومان، مرۆڤێك كە لە هەر ساتێكدا دەتوانێت كەوڵێك و ڕۆحێك بگۆڕێت، مرۆڤێك كە چیدی ناتوانرێت لە قاڵب و یەك پێناسەدا دابنرێت، بەڵێ، چیرۆكی نوێ بە ناسینی توێ توێی ئەم مرۆڤە تازەیە مەیسەر دەبێت، چیرۆكی نوێ شوێنی ئەم مرۆڤە نوێیەیە، چیرۆكنووسی ئەمڕۆ سیزیفئاسا بەردێكی قورس و گەورەی لەسەر شانە: بێ ناسینی ئەم مرۆڤە، هەر بانگەشەكردنێك بۆ تێپەڕاندنی چیرۆكی دوێنێ و نووسینی چیرۆكی مۆدێرن، بانگەشەیەكی بەتاڵ و زڕە. لێرەدا ئەم پرسیارە یەخەمان دەگرێت و ڕووبەڕووی چیرۆكی نوێی كوردیمان دەبێتەوە: تا چەند شوێنی شیاو بۆ ئەم مرۆڤە نوێیە لە چیرۆكی ئەمڕۆی كوردیدا كراوەتەوە؟
3- بەڵام خودی كردەی ناسینی ئەویدی، پێویستی بە تێكەڵبوونە. تێكەڵبوون بەمانا كۆمەڵایەتییبوونەكەی، بۆ نووسەر، هەم گرفتە هەم زەحمەت، گرفتە چونكوو لە وزە و كاتی دەبات، زەحمەتە چونكوو ناتوانێت لەگەڵ ئاپۆرەدا هەڵ بكات و بەردەوام بێت، بەڵام لەبری ئەوەی هەموو خۆی ڕادەستی خەڵك بكات، دەتوانێت جۆرێكی تر تێكەڵ بێت، تێكەڵێكی دووروەستاو؛ ئەویش لە ڕێی هەستی بینین و بیستنەوە، ئەم دوو هەستە یارمەتیدەرێكی باشن بۆ ئەوەی ئێمە ئەویدی بناسین، لە ڕێی ئەم هەستانەوە دەتوانین ئەویدی وەك دەق و تەماشانامە بخوێنینەوە و ببینین، لەگەڵ ئەوەشدا ئەم جۆرە لە ناسین كورت دەهێنێت، هەستگەلێكی وەك بۆن، تام و لەمس لەم جۆرە ناسینەدا غیابن و هەر مرۆڤێكیش بەو هەستانە و كۆمەڵێك خوو و خدەی تایبەتەوە مرۆڤە، ئەوە جیا لە دەستڕانەگەیشتن بە قووڵایی و زەین و یادگە، ناچار دەبێت لە سنوورێكدا هەر تێكەڵ بین و لە دوورێكی وەستاوەوە ببین بە نزیكێكی جووڵاو.
4- "ناسین" و "تێكەڵبوون" لەمڕۆدا كارێكی باش نییە، هێندەی سەرئێشە و ناڕەحەتی بە شوێن خۆیدا دێنێت، كەمتر دەتوانێت ببێتە مایەی دڵخۆشی و كەمكردنەوە و هاوبەشیكردنی ئازار. ئینسانی ئەمڕۆیی دەتوانێت بێ هاوڕێ و هاوەڵیش بژی، سۆشیال میدیا مانای باو و كلاسیكیی "نزیكی" و "تێكەڵبوون"ی تا ڕادەیەكی زۆر سڕیوەتەوە و مانای تری پێ بەخشیون، تاك دەتوانێت لە ژوورەكەی خۆیدا، لەگەڵ چەندان كەس بكەوێتە گفتوگۆ و سەرقاڵی، بێئەوەی ورد بیانناسێت و بە مانا واقیعییەكەش تێكەڵیان ببێت، سەرەڕای ئەوانەش هیچ شتێك ئەوەندەی مرۆڤ بۆ مرۆڤ گرنگ نییە، مرۆڤ بە واتای هاودڵ و هاودەم، مێژووی مرۆڤایەتی سەلمێنەری ئەم ڕاستییەیە: مرۆڤ دەتوانێت بێ زۆر شت بە ئازارەوە هەڵبكات و بژی، بەڵام بێ مرۆڤ نا، ئەگەر بڕیش بكات، ڕەنگە بۆ ماوەیەكی زۆر كەم بتوانێت و پاشان بكەوێت، هەمیشە دەبێت كەسێك هەبێت، نزیك، لە تەنیشت، هاوبەش.
5- كەوایە: چیرۆك، هەم خوێندنەوەی، هەم نووسینی، ئەگەر بە خاتری ناسینی یەك كەسیش بێت، گرنگە، زۆریش گرنگە.
بەختیار حەمەسوور
سەرچاوە: galawej
